چکیده:
تمثیل یکی از اسلوبهایی است که در قرآن جهت هدایت انسان به کار رفته است. ازاینرو هر جا حکمت الهی اقتضا نموده است با ذکر تمثیلی مسیر فهم مسئله تسهیل گردیده و حجت بر مخاطبین تمام گشته است. قرآن درباره زندگی دنیا از تمثیل آب باران استفاده نموده و آن را در آیات 24 سوره یونس، 45 سوره کهف و 20 سوره حدید تکرار کرده است. تحلیل و بررسی این تمثیلات سهگانه نشان از تبیین ابعاد و مراتب مختلف حیات در قالب یک تمثیل ساده دارد. این مقاله بر آن است تا حکمت تکرار و ارتباط و تناسب این آیات را مورد واکاوی قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"به دنبال آن، ناگهان لحن کلام عوض شده و میفرماید: «اتاها امرنا لیلا او نهارا فجعلناها حصیدا کأن لم تغن بالأمس» در حالی که در سوره کهف لحن بیان به گونه دیگری است و در آنجا در اشاره به خط پایان رویش و طراوت گیاهان میفرماید: «فاصبح هشیما تذروه الریاح» همان روند و سبک بیان در سوره حدید نیز به تصویر کشیده میشود و در ارائه تصویری از زندگی دنیا میفرماید: «ثم یهیج فتراه مصفرا ثم یکون حطاما» وقتی این سه سبک بیان با تأمل کنار یکدیگر نهاده شود، این نکته به ذهن میآید که کلمه «امرنا» در این آیه با توجه به کاربرد آن در سایر آیات بهویژه آیات 40، 58، 66 ، 82 و 94 سوره هود و آیه 27 سوره مؤمنون حاکی از آن است که این کلمه غالبا ناظر بر قضای حتمی و جنبه دفعی تحقق اراده الهی و انقباض زمان در وقوع یک حادثه است چه آن حادثه در قالب «ایجابی و حیات بخشی» و چه در قالب «سلب حیات و فنا و نابودی» چیزی باشد.
بنابراین تمثیل سوره یونس اشاره دارد به اراده حکیمانه خدا در نابودی دفعی و یکباره گیاهان و سایر نعمتهایی که در اختیار انسان قرار دارد اما تمثیل در سورههای کهف و حدید بیانگر روند طبیعی و تدریجی چرخه حیات و تکامل گیاهان و سیر آنها از نقص به کمال و از کمال به نقص است و این مسئله اختصاص به گیاهان ندارد بلکه همه پدیدههای عالم از چنین قاعده و قانونی برخوردارند، در نتیجه انسانها باید بدانند که آنچه دارند یا در اثر حادثهای غیرمنتظره و به یکباره از آنها گرفته میشود و یا در عین پیمودن مسیر طبیعی، آنها از داشتههایشان جدا میشوند."