چکیده:
بررسی و تحلیل سیر کیفی و کمی محتوای آموزشی دروس باستان شناسی در ایران با گذشت یکصد و پنجاه سال از آغاز فعالیتهای باستان شناسی در ایران و نیز قریب هشت دهه از آغاز آموزش رشته باستان شناسی هنوز محتوای آموزشی دروس این رشته ماهیت کاربردی مطلوبی ندارد؛ به نحوی که دانش آموختگان این رشته برای فعالیتهای عملی و کسب تجربه و مهارتهای فنی و حرفه ای لازم نیازمند گذراندن دوره های کار عملی و میدانی در هیئتهای علمی باستان شناسی کشور هستند. همچنین رابطه این دروس با رشته های مختلف علوم و مرزهای دانش بشری و میزان علمی و یا روایی و ذهنی بودن آنها به قدر کافی مشخص و متمایز نشده، و گرایشهای مختلف مورد نیاز باستان شناسی کشور و دروس وابسته به آنها به طور کامل تبیین و ارائه نشده است . هدف از ارائه این پژوهش و نوشتار بررسی روند تحول دروس و منابع آموزشی رشته باستان شناسی از بدو ورود سیستم نوین آموزشی است که بر اساس آن آموزش این رشته و فراز و نشیب آن در دوره های پنجگانه مورد مطالعه و تحلیل قرار می گیرد.
خلاصه ماشینی:
مثالهایی از این دست نشان دهندة انگیزه های گوناگون و تحولات فکری چندی است که بـا تجربـۀ انسـان در مطالعـه بقایـای مــادی در طــی قرنهـا رخ داده اســت ؛ بــه عبــارت دیگـر، باستان شناسی از گنج یابی و گردآوری آثار قدیمی با هدفهای گوناگون آغاز شـد و پـس از عصر نوزایی یا رنسانس که یکـی از آثـار آن باسـتانشناسـی بـود بـه دورة باسـتانشناسـی و عتیقه پژوهی و ایجاد انجمنهای مرتبط انجامید؛ و در پی آن دورة پیشرفت نظـری در ارتبـاط با فرضیه پردازی و تفسیر اطلاعات به دست آمده از آثار فرهنگی رخ داد.
ایـن مرکـز در زمینـۀ نشـر کتابهای دانشگاهی رشتۀ باستانشناسی نیـز فعـال و تاثیرگـذار بـوده اسـت کـه از مهـم تـرین نمونه های آن میتوان به چاپ و انتشار کتاب آغـاز شهرنشـینی در ایـران و سـه جلـد کتـاب تمدن و تاریخ بین النهرین اشاره کرد.
سرانجام بایـد بـه ضـرورت تعامل سازنده و مؤثر با جهان و حضور در عرصه های بین المللی و تهیـه کتابهـای مـورد نیـاز دانشگاههای خارج از کشور در حوزههـای مختلـف علـوم انسـانی ، بـه ویـژه ایـران شناسـی ، فرهنگ و تمدن اسـلامی ، زبـان و ادبیـات فارسـی ، و باسـتانشناسـی ایـران اشـاره شـود کـه خوشبختانه با این رویکرد، کتاب باستانشناسی و هنر ایـران در هـزاره اول قبـل از مـیلاد در دانشگاه مسکو به زبان روسی و به طور مشترک به به چاپ رسیده است .