چکیده:
مشکلات زیست محیطی یکی از اساسی ترین مسائل شهر امروزی و حاصل تعارض و تقابل آنها با محیط طبیعی است. با گسترش شهرها، مظاهر و ارزش های محیط طبیعی در معرض نابودی بیشتر قرار گرفته است. شهرها با مسائل متعدد زیست محیطی و در نتیجه بروز انواع آلودگیهای زیست محیطی، تخریب منابع و کاهش فضاهای طبیعی روبرو شده اند. در این میان شهر زنجان هم به عنوان یکی از شهرهای مهم شمال غرب کشور با مسائل زیست محیطی بسیاری از جمله؛ تکمیل نبودن سیستم دفع فاضلاب شهری، توسعه فیزیکی شهر و در مقابل تخریب و از بین رفتن باغ ها و اراضی کشاورزی و آلودگی شدید رودخانه زنجان چایی به علت سرریز تصفیه خانه های صنایع فاضلاب شهری و کشتار گاه های شهرداری به آن و ... گریبانگیر است. در این مقاله، ساختار زیست محیطی شهر زنجان با استفاده از تکنیک SWOT در چهار مرحله مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج یافته ها نشان می دهد که کل امتیاز وزن دار جدول ماتریس عوامل داخلی 2.64 و در جدول ماتریس عوامل خارجی 36/2 است. که عدد حاصله پایین تر از میانگین بوده، در واقع از قوت ها و فرصت های به دست آمده به درستی در جهت غلبه بر ضعف ها و تهدیدها استفاده نشده است و ضعف ها بر قوت ها و تهدیدها بر فرصت ها غالب هستند. و نوع استراتژی حاصل شده، استراتژیی تنوعی(اقتضایی) است. و در پایان برای رفع مسائل موجود، راهبردها بر اساس ماتریس QSPM اولویت بندی و پیشنهاد شده است.
خلاصه ماشینی:
"جدول 8- راهبردهای ترکیبی زیست محیطی شهر زنجان امتیاز نهایی اولویت بندی راهبردهای ترکیبی زیست محیطی شهر زنجان 407/9 1 ST1- ارتقاء کیفیت محیط زیست شهری از طریق ساماندهی و توسعه فضاهای سبز و پارکهای جنگلی با مقیاس عملکرد شهری، منطقه ای، ناحیهای و محلی در شهر زنجان 363/9 2 SO1- ایجاد فضاهای اکوتوریستی و تفرجی جذاب و با طراوت در حاشیههای پیرامونی رودخانه زنجان چایی 056/9 3 SO3- تهیه مدل توسعه پایدار شهری با رویکرد زیست محیطی و با مشارکت کمیتههای راهبردی مدیریت شهری 785/8 4 WT4- ایجاد مدیریت یکپارچه محیط زیست شهری و تدوین برنامههای جامع محیط زیست شهر زنجان 773/8 5 WO2- ساماندهی و حفاظت از باغات و اراضی کشاورزی و توسعه فضاهای سبز در سطح و محدوده و حریم شهر زنجان 881/7 6 SO5- گسترش علوم محیط زیستی شهری در سطوح تخصصی، و توسعه و اجراء برنامههای جامع توسعه شهر هماهنگ با توسعه پایدار شهر 765/7 7 WT1- تاکید بر تکمیل تاسیسات و شبکههای جمع آوری فاضلاب شهر زنجان 762/7 8 ST5- کاهش وابستگی به خودرو شخصی با جایگزینی وسائط نقلیه عمومی به ویژه اتوبوس 463/7 9 WT2- اصلاح و تکمیل سیستم زهکشی، جمع آوری و انتقال آبهای سطحی به منظور افزایش توان عبور آب کانالها 34/7 10 ST4- گسترش استفاده از انرژیهای تجدید پذیر و به حداقل رساندن مصرف انرژیهای فسیلی در سطح شهر 225/7 11 WT5- ساماندهی و جلوگیری از رشد فیزیکی شهر و ساخت سازها در حریم منابع آب سطحی، زیرزمینی و اراضی باغی و کشاورزی 086/7 12 ST2- احداث تصفیه خانههای مورد نیاز در محلهای مناسب و استفاده از آب بازیافتی واعمال سیاست جلوگیری از مصرف فاضلاب خام جهت کشاورزی 808/6 13 WO4- جایگزینی تدریجی صنایع متوسط و کوچک با فناوری بالا و پاک به جای صنایع بزرگ آلاینده و انباریها 737/6 14 WO3- تعدیل تقاضای سفرهای درون شهری از طریق توسعه ICT در جهت تحقق شهر الکترونیک 722/6 15 WT3- ساماندهی و پالایش فعالیتها و انتقال مراکز آلایندهها به خارج از محدوده شهر 683/6 16 ST3- توسعه سیاستهای لازم برای مشارکتهای مردمی به عنوان اصلی ترین عامل حفظ محیط زیست شهری 411/6 17 WO5- بهینه سازی مدیریت پسماندها و بازیافت زبالهها به ویژه پسماندهای خطرناک، بیمارستانی و نخالههای ساختمانی 227/6 18 SO2- گسترش حمل ونقل عمومی و ارتقاء تکنولوژی تولید و مصرف سوخت مناسب با حداقل آلایندگی 227/6 19 WO1- تقویت و تغذیه سفرههای آب زیرزمینی زنجان و پیشگیری از آلودگی منابع آبهای زیرزمینی به عنوان بخشی از منابع تامین آب زنجان 952/5 20 SO4- نهادینه سازی واحد مدیریت محیط زیست در شهرداری و تهیه بانک اطلاعات محیط زیست شهر زنجان در رابطه با بررسی وضعیت ساختار محیط زیست شهر زنجان نشان از ناکاراآمدی مدیریت زیست محیطی شهری در شهر زنجان است."