چکیده:
تحولات سیاسی و اجتماعی طی سالیان اخیر سبب تغییرات سریع زندگی شهری و روستایی شده است که این امر باعث بوجود آمدن نابرابری در توزیع امکانات و عدم توسعه یافتگی هماهنگ بین شهرها و مهاجرت روستاییان در کشورهای جهان سوم شده است. این مسأله لزوم استفاده از علم برنامه ریزی ناحیهای را در کاهش این نابرابری نشان میدهد، در این رابطه تکنیکهای گوناگونی برای سنجش میزان توسعه یافتگی نواحی مختلف وجود دارد که از آن جمله میتوان به روش سلسله مراتبی یا AHP اشاره کرد. در این پژوهش معیارهای کشاورزی و دامپروری، حمل ونقل، خدمات، صنعت ومعدن، ساختمانی و عمرانی و جمعیت جهت سنجش میزان بهرهمندی شهرستانهای استان گلستان، انتخاب شدند که بر اساس نتایج بدست آمده شهرستان گرگان با ضریب بهرهمندی 89/10 رتبه اول و شهرستان بندرگز با ضریب بهرهمندی 28/2 رتبه یازدهم را بدست آورد. با درجهبندی این ضرایب، پنج منطقه با بهرهمندی بسیار زیاد، بهرهمندی زیاد، بهرهمندی متوسط، بهرهمندی کم و بهرهمندی بسیار کم مشخص گردید. در انتها با تعمیم این ضرایب به نقشه شهرستانهای متناظر نقشه میزان بهرهمندی شهرستانها و مناطق استان گلستان حاصل شد و با توجه به پتانسیلها و نقاط ضعف هر کدام از این مناطق اهدافی در چهار سطح برای بهرهمندی بیشتر شهرستانهای استان گلستان تعیین گردید.
خلاصه ماشینی:
جدول-7- وزن نسبی و نهایی گزینههای معیار ساختمانی و عمرانی (نگارنده) نرخ برخورداری هر کدام از شهرستانها معیار وزن نسبی معیار گزینهها وزن نسبی گزینهها وزن نهایی آزادشهر آق قلا بندر گز ترکمن رامیان علی آباد کلاله کردکوی گرگان گنبد مینودشت ساختمانی و عمرانی 053/0 تعداد تعاونی مسکن 054/0 002/0 7 0 4 0 5 9 6 8 11 10 7 تعداد پروانه ساختمان اسکلت فلزی یا بتون آرمه 883/0 008/0 2 7 4 9 1 3 5 8 11 7 6 تعداد پروانه ساختمان آجر و آهن 167/0 002/0 0 0 6 8 9 7 11 0 0 10 0 تعداد پروانه ساختمان بازرگانی 202/0 001/0 8 11 9 8 8 10 5 11 11 3 5 تعداد پروانه ساختمان صنعتی،آموزشی بهداشتی 656/0 003/0 6 0 11 0 7 9 10 7 10 0 8 تعداد پروانه ساختمان مسکونی 142/0 013/0 7 11 6 7 5 5 0 5 9 10 8 تعداد پروانههای ساختمانی برحسب مساحت زمین در نقاط شهری 154/0 005/0 2 8 1 7 1 5 9 3 11 1 6 تعداد پروانه ساختمان آجر و چوب 687/0 001/0 0 0 9 0 10 0 11 0 0 9 9 تعداد پروانه ساختمان بلوک سیمانی 186/0 003/0 0 0 0 0 11 0 0 0 0 9 9 سایر پروانههای ساختمانی 127/0 002/0 0 11 0 0 0 8 9 0 0 10 0 رتبه هر شهرستان نسبت به معیار 11 4 10 6 9 7 8 3 1 2 5 ضریب بهرهمندی هر شهرستان 12/0 25/0 12/0 23/0 15/0 20/0 15/0 3/0 35/0 3/0 23/0 نتایج حاصله از جدول(8) نشانگر این است که در معیار حمل و نقل، شهرستانهای گرگان و گنبد و کردکوی شهرستانهایی با ضریب بهرهمندی بالا و شهرستانهای رامیان و بندرگز به عنوان شهرستانهایی با ضریب بهرهمندی بسیار کم هستند.