چکیده:
کمدی آتنی بر اساس کهنترین متونی که امروزه در دسترس است، انباشته از هتاکی و استهجان و رکاکت علیه شخصیتهای سیاسی و دولتمردان یونان بوده است. اما به واسطة این زشتنگاریها، نباید این کمدی را سطح پایین و عاری از ارزشهای هنری ارزیابی کرد. تنها کمدی نویس در عصر طلایی تمدن این سرزمین که آثارش امروزه به دست آمده آریستوفان نام دارد. کمدیهای او اگرچه سرشار از سخنان و رفتارهای شناعت آمیز و اشاره به امور جنسی و مطایباتی از این قبیل است، اما از حیث ساختار و مضمون، آثاری بسیار پیچیده و درخور تأمل به شمار میآیند و به الگوی خلق کمدی در سدههای بعد تبدیل شدهاند. این مقاله میکوشد خاستگاه و ساختار این "گونة" هنری را در یونان باستان مورد بررسی قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"نمیتوان چنین فرض کرد که در دنیای باستان، فقط یونانیها بودهاند که به طنز و مطایبه و آفریدن نمایشهای کمیک توجه داشتهاند، اما قطعا باید پذیرفت که هیچ نشانهای از خلق کمدی و نمایشنامههای کمیک در دیگر تمدنهای کهن تا امروز به دست نیامده و نیای دیرین کمدی را باید یونان باستان تلقی کرد.
طی این سده که غالبا از آن با عنوان «عصر طلایی» یاد میشود، تراژدی و کمدی به عنوان دوگونة مهم ادبی و نمایشی تثبیت شدند و در جشنوارههایی که به مناسبت پرستش ایزدان اسطورهای در آتن و بسیاری از شهرهای دیگر یونان برگزار میشد، اجرای نمایشهای تراژدی و کمدی، دو رکن اساسی مراسم و مناسک چنین جشنوارههایی به شمار میآمد.
به هرحال ارسطو، در هنگامی که فن شعر را مینوشت بیش از صد و پنجاه سال با نخستین جشنوارههای تئاتری که در آنها تراژدی و کمدی رایج گشته بود فاصله داشت و از این گذشته، اظهارات ناقص و پراکندة او را دربارة کمدی، نمیتوان نظریهای قطعی در این باب تلقی کرد.
با اینکه، انواع گوناگونی از نمایشهای عامیانه کمیک در تمام مناطق یونان باستان مورد شناسایی واقع شده اما «کمدی» به صورت یک قالب (Genre) هنری مستقل و نوین در شهر آتن ظهور کرد.
اما آیا می توان چنین تصور کرد که این یازده نمایشنامه تصادفا از گزند ایام مصون ماندهاند و امروز به دست ما رسیدهاند؟ یا اینکه در این کمدیها و نویسنده آنها جوهری نهفته بوده است که سبب ماندگاری آنها شده؟ و یا اصولا چرا فقط تراژدیهای اشیل، سوفوکل و اوریپید و کمدیهای آریستوفان، از عصر طلایی یونان به جا مانده؟ پاسخ J."