چکیده:
رشد فزاینده شهرنشینی و تغییر در ماهیت و پیچیدگی مسایل شهری موجب ناکارآمدی برنامهریزی و مدیریت در مقیاس کلان شده است. این امر ضرورت توجه به سطوح پایینتر و داشتن نگاه از «پایین به بالا» را به منظور حل پایدار مسایل شهری، بیش از پیش آشکار ساخته است؛ زیرا در خردترین واحد شهری یعنی محله، ابعاد زندگی ملموستر بوده و توجه همه جانبه و جامعنگر، گریزناپذیر به نظر میرسد. در این راستا توجه به سرمایههای محلی در برنامهریزی و طراحی شهری جایگاه ویژهای یافته است. چنانچه رویکرد دارایی مبنا به عنوان رویکردی با تکیه بر سرمایهها و پتانسیلهای محلی به عنوان جایگزین رویکرد نیازمبنا، در چند دهه اخیر از سوی صاحبنظران مطرح شده و نتایج موفقیتآمیزی به دنبال داشته است. در این پژوهش پس از معرفی توسعه پایدار محلی و رویکرد داراییمبنا در توسعه اجتماع محلی به بررسی نقش این رویکرد در توسعه پایدار محلی از دو جنبه کالبدی و اجتماعی پرداخته میشود. در واقع فرضیه تحقیق بر این استوار است که سرمایه های اجتماعی و کالبدی در دستیابی به توسعه پایدار محلی نقش و تاثیر دارند. شاخصهای مورد بررسی از مطالعات و تجربیات داخلی و جهانی استخراج شده و با روش پیمایش و تحلیل پرسشنامه در محله امامزاده حسن شهر تهران، مورد سنجش قرار گرفته است. برای تعیین وجود یا عدم همبستگی میان سرمایه اجتماعی و کالبدی با پایداری محلی به شاخصشناسیهای معتبر نسبت به کمینمودن متغیرهای مربوطه استناد شد. آزمونهای همبستگی میان متغیرهای مذکور حاکی از وجود رابطه بین سرمایههای محلی و پایداری محلی است. همچنین نتایج رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر شاخصهای توسعه پایدار محلی و سرمایههای اجتماعی و کالبدی در این مطالعه نشان میدهد سرمایه اجتماعی در دستیابی به توسعه پایدار محلی، عاملی است که به طور مستقیم بر تمایل به مشارکت سازمانیافته ساکنان (با ضریب 477/0) و کیفیت محیط کالبدی (با ضریب369/0) تاثیرگذار است؛ در حالی که سرمایه کالبدی به واسطه سرمایه اجتماعی با ضریب448/0 بر این دو عامل تاثیر دارد.
خلاصه ماشینی:
همچنین نتایج رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر شاخصهای توسعه پایدار محلی و سرمایههای اجتماعی و کالبدی در این مطالعه نشان میدهد که سرمایه اجتماعی در دستیابی به توسعه پایدار محلی، عاملی است که به طور مستقیم بر تمایل به مشارکت سازمانیافته ساکنان (با ضریب 0.
حال سؤال این است که "آیا سرمایههای موجود در اجتماعات محلی میتوانند در دستیابی به توسعه پایدار مؤثر باشند؟ "برای پاسخگویی به این سؤال لازم است تا به این سؤال پاسخ داده شود که"آیا میان سرمایههای محلی از بعد کالبدی و اجتماعی و پایداری محلی رابطهای وجود دارد یا خیر؟" در این پژوهش بر اساس مطالعاتی که در رابطه با رویکرد داراییمبنا صورت گرفته، سرمایه اجتماعی در کنار سرمایه کالبدی [4] به عنوان رکن مهمی از داراییهای محلی مورد توجه بوده است.
به طور خلاصه میتوان نظریه توسعه پایدار را در سطح محلات در چارچوب زیر و مطابق تصویر 1 بیان نمود : 1) استفاده کارآمد از فضاهای شهری [11] 2) حداقل نمودن مصرف سرمایههای طبیعی [12] 3) افزایش سرمایههای اجتماعی [13] 4) ایجاد حیات و سرزندگی و تحرک و پویایی در زندگی شهروندان و سیستمهای مدیریتی [14] معرفی رویکرد داراییمبنا در راستای عدم کارآمدی سیاستهای دولتی در رویکرد نیاز مبنا که بر اساس آن نیازهای جامعه محلی از طریق تفریق منابع موجود از منابع مورد نیاز، به صورت دقیق تعیین کمیت میشوند، طیف وسیعی از شیوههای محله مبنا به جای روشهای مرسوم و مداخلات دولتی از بالا به پایین مورد استفاده قرار گرفته است (Arefi, 2008:2).
Barname rizi-e mahalle-mabna rahyafti karamad dar modiriyet-e shahri-e paydar [Community-based planning: an efficient approach for sustainable urban management].
Naghsh-e sarmaye ejtemaei dar tosee paydar-e mahale-i [The role of social capital in local sustainable development].