چکیده:
پیشرفت کشور های اسلامی و پدید آمدن نیاز های جدید و کامیابی نسبی اندیشه علوم مالی اسلامی ، اندیشمندان مسلمان را به فکر طراحی ابزار های مالی اسلامی انداخت. قابلیت های عقود اسلامی و تجربه بازارهای مالی باعث شد تا در مدتی کوتاه انواع ابزار های مالی اسلامی طراحی و برای اجرا پیشنهاد شود.یکی از نوآوریهای دهه اخیر نظام مالی اسلامی که میتوان گفت توان رقابت با ابزار مشابه آن در نظام مالی متعارف را دارد، اوراق بهادار اجاره یا همان صکوک اجاره است که میتواند جایگزین مناسبی برای اوراق بهادار ربوی به ویژه اوراق قرضه شمرده شود.اوراق بهادار اجاره نیز همانند سایر ابزارهای مالی با توجه به جدید بودن آن بهصورت ذاتی مستلزم ریسکهای مختلف است. رقابت پذیری، نحوه قیمت گذاری، اقبال سرمایه گذاران و بسیاری عوامل مهم دیگر تحت تاثیر مخاطره پذیری این ابزارها است. بنابراین باید ریسک های این ابزار شناسایی شود و در گام بعد این ریسک ها حذف یا کاهش یابد.هدف از این مقاله، دست یابی به گنجینههای دانشی خبرگان مالی و کند وکاو در این معادن برای آشکارسازی و مستندسازی ریسکهای اوراق بهادار اجاره با استفاده از روش تحقیق دلفی و اولویت بندی آنها با استفاده از روش TOPSIS است.
خلاصه ماشینی:
مؤسسـه مـالی بعـد از مطالعات اولیه و گرفتن مجوزهای لازم اقدام به انتشار اوراق اجاره می کنـد و سـپس بـا جمع آوری وجوه به وکالت از طرف صاحبان اوراق اجاره، کالای سرمایه ی یـا مصـرفی بادوامی را خریداری و با قرارداد اجاره به بانی واگذار می کند و در پایـان مـدت اجـاره طبق قرارداد در صورتی که قرارداد از نوع اجاره عادی باشد، دارایی در بازار دسـت دوم به فروش می رسد و قیمت حاصل از فروش به صاحبان صکوک داده می شـود و اگـر از نوع اجاره به شرط تملیک باشد کالای مورد نظر به صورت مجانی یـا در مقابـل عـوض معین (که در قرارداد اجاره تعیین شده است ) به تملیـک بـانی درآورده مـی شـود.
ب) مدل عملیاتی 11 12 بانی (سفارش دهنده ) 10 1 9 4 5 سرمایه گذاران شرکت تأمین سرمایه مؤسسه مالی فروشنده (تولیدکننده ) 8 7 6 2 3 مؤسسه امین مؤسسه اعتبارسنجی ج) گردش مالی و روابط حقوقی ١- بانی با تأسیس مؤسسه مالی به منظور خاص آمادگی خود را برای اجـاره دارایـی خاص اعلام می کند؛ ٢- مؤسسه مالی با انجام مطالعـات اولیـه و تهیـه امیـدنامـه مجـوز لازم از مؤسسـه اعتبارسنجی دریافت می کند؛ ٣- مؤسسه مالی با موافقت سازمان بورس و اوراق بهادار، یک مؤسسه امـین جهـت نظارت و کنترل انتخاب می کند؛ ٤- مؤسسه مالی صکوک اجاره را منتشر می کند و جهت فروش در اختیـار شـرکت تأمین سرمایه می گذارد؛ ٦،٥و٧- شرکت تأمین سرمایه با واگذاری صکوک به سرمایه گـذاران وجـوه آنـان را جمع آوری می کند و در اختیار مؤسسه مالی می گذارد؛ ٨ و٩- مؤسسه مالی با پرداخت قیمت دارایی ، آن را بـه وکالـت از طـرف صـاحبان صکوک می خرد و تحویل می یگرد؛ ١٠- مؤسسه مالی دارایی را به وکالت از طرف صاحبان صکوک بسته به نوع قرارداد (اجاره عادی یا به شرط تملیک ) به بانی واگذار می کند؛ ١١- بانی مطابق قرارداد اجاره به صورت مرتب اجاره بها را در اختیار شرکت تـأمین سرمایه می گذارد؛ ١٢- شرکت تأمین سرمایه بعد از کسر حق الزحمه خود و مؤسسـه مـالی و مؤسسـه اعتبارسنجی و مؤسسه امین مابقی را به صاحبان صکوک می پردازد.