چکیده:
قم از پرسابقه ترین مراکز شیعه نشین در ایران است. این منطقه در نیمه دوم قرن اول
هجری، پذیرای مسلمانان عرب با گرایش شیعی شد و رفته رفته به یکی از قطب های علمی
تشیع در عالم اسلامی تبدیل گردید. گرایش حدیثی موجود در این مرکز شیعی موجب پدید
آمدن محدثان بسیاری در آن شد، به گونه ای که گاه ارقام شگفت آوری درباره تعداد
محدثان این حوزه حدیثی گزارش شده است. این حوزه حدیثی تا قرن چهارم هم چنان پا برجا
بود و نشاط و فعالیت داشت. شیخ صدوق، شخصیت برجسته حدیثی این قرنوبزرگ ترین نماینده
فکری این حوزه بود.
خلاصه ماشینی:
"70 9ـ تراجم، رجال و انساب - بنات النبی(صلی الله علیه وآله) و ازواجه; احمدبن محمدبن خالد برقی71 - ما روی فی أولاد الأئمه(علیهم السلام); محمدبن حسن بن فروخ صفار قمی72 - کتاب فی عبدالمطلب و عبدالله و ابی طالب و آمنة بنت وهب ـ رضوان الله علیهم ـ ; محمدبن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق)73 - فضائل جعفر الطیار; همو74 _______________________________ 65- شیخ آقا بزرگ تهرانی، همان، ج20، ص160.
- کتاب فی زیدبن علی(علیه السلام) (اخبار زیدبن علی(علیه السلام)); همو75 - اخبار سلمان و زهده و فضائله; همو76 - اخبار أبی ذر و فضائله; همو77 - الرجال المختارین من اصحاب النبی(صلی الله علیه وآله);همو78 - کتاب المختار بن ابی عبیدة; همو79 - جامع اخبار عبدالعظیم بن عبدالله الحسنی; همو80 - مناقب الرجال; محمدبن احمدبن یحیی بن عمران بن عبدالله اشعری قمی81 - الممدوحین و المذمومین; محمدبن احمدبن داود قمی82 - الطبقات; احمدبن محمدبن حسین بن حسن بن دؤل قمی83 - طبقات الرجال; (الطبقات، الرجال); احمدبن محمدبن خالد برقی84 - الرؤسا; ابن ابی حجاج قمی در کتاب تاریخ قم ـ که در بند 10 خواهد آمد ـ از این کتاب یاد شده، و در آن آمده است که ابن ابی معاد جرجانی در ازای دادن مبلغی، از ابن ابی حجاج خواست که نام و ترجمه اش را در این کتاب بیاورد و او نپذیرفت!85 - المصابیح; محمدبن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق)86 این کتاب مشتمل بر پانزده مصباح بوده و هر مصباح نیز به راویان از یک معصوم اختصاص داشته است، جز آن که راویان مرد از پیامبر(صلی الله علیه وآله) در مصباح اول، و راویان زن در مصباح دوم معرفی شده و در مجموع از پانزده مصباح تشکیل شده بود، اما متأسفانه این اثر ارزش مند به دست ما نرسیده است."