چکیده:
شیعیان در جهان اسلام از بعد نظری دیدگاه سیاسی خاصی دارند، اما در عمل، از حکومت های مختلفی در شرایط کنونی جهان اسلام دفاع می کنند. عوامل مختلفی می تواند در این مسئله دخیل باشد، اما فرضیه مقاله این است که وضعیت جغرافیایی و ژئوپلتیک شیعیان، نقش مهمی در حمایت عملی آنها از این الگوهای متفاوت دارد. بنابراین، پرسش اصلی این است که کدام عوامل ژئوپلتیکی بر الگوی سیاسی مورد حمایت شیعیان در کشورهای مختلف اثرگذار بوده اند؟ برای بررسی این موضوع، ضمن بحثی تئوریک درباره نحوه تاثیر ژئوپلتیک بر اندیشه سیاسی، می کوشیم تا عوامل مهم اثرگذار بر اندیشه سیاسی شیعیان را که موجب حمایت آنها از الگوهای مختلف سیاسی شده است، تبیین کنیم.
Shiites of the Islamic world theoretically enjoy a specific political viewpoint، however practically they support different governments in current conditions of the Islamic world. Although different factors may be at play، but the hypothesis of this article is that Shiite's geographical and geopolitical status play an important role in their practical support of these different models. Therefore the main question of this article is which geopolitical factors have exerted influence on the political model supported by Shiites in different countries. To investigate this issue along with a theoretic discussion on how geopolitics influences the political thought، it has been tried to explain important factors influencing Shiites' political thought leading to their support of different political models.
خلاصه ماشینی:
3. تلاش شیعیان در افغانستان و پاکستان برای استقرار دموکراسی افغانستان با داشتن 19 درصد شیعه از جمعیت 33 میلیون نفری که اکثریت نیز از نظر زبانی با ایران مشترکند و به زبان فارسی سخن میگویند، (دانشنامه ویکیپدیا، 1385: 121) یکی از کشورهای مهم همسایه ایران است که بعد از حمله آمریکا به آن کشور، شرایط جدیدی پیدا کرد.
4. عوامل بینالمللی نظام بینالمللی و فضای سیاسی بینالمللی، موانع جدی برای هرگونه تحول در بحرین به نفع شیعیان محسوب میشود و رژیم آلخلیفه به دلیل ارتباطات استراتژیک با غرب، موفق به سرکوب شیعیان شده است؛ اما در عین حال، این شرایط بینالمللی در کشورهایی همچون عراق و افغانستان، به دلیل تخاصم رژیمهای مذکور با غرب، به نفع شیعیان عمل کرده است؛ به طوری که فضای سیاسی بینالمللی و توان نظامی آمریکا در سرنگونی رژیم صدامحسین و استقرار این نیروها در عراق، یکی از عوامل به قدرت رسیدن شیعیان در این کشور بوده است.
کشور وضعیت داخلی وضعیت منطقهای برخورد نظام بینالمللی با شیعیان شیعیان معارضان فشارها حساسیتها ایران اکثریت مطلق ضعیف محدود متوسط فشار همهجانبه بحرین اکثریت مطلق ضعیف زیاد بسیار بالا حمایت از حکومت و ممانعت از قدرت یافتن شیعیان عراق اکثریت نسبی قدرتمند زیاد بالا اشغال کشور و حمایت از حکومت لبنان یکسوم جمعیت قدرتمند زیاد بالا ممانعت از قدرت یافتن شیعیان افغانستان یکچهارم جمعیت قدرتمند محدود متوسط اشغال کشور و حمایت از حکومت گفتنی است که این الگوهای متفاوت، هرچند به نظر، نوعی عدول از الگوی مطلوب شیعه است، اما با توجه به پتانسیلهای موجود در فقه شیعه همچون اجتهاد و نقش زمان و مکان در آن و اعتقاد به انعطافپذیری احکام در قالب احکام اولیه و ثانویه، این شرایط جدید میتواند مورد حمایت مبانی نظری شیعه قرار گیرد.