چکیده:
مقالهی حاضر به بررسی و توصیف «گویش اردستانی» میپردازد. اردستان در شمال شرق اصفهان واقع شده است و با شهرهای گرمسار، کوهپایهی اصفهان، شهرستان اصفهان، نائین، نطنز، آران و بیدگل همسایه است. گویش اردستانی در مجموعهای همسان بهنام گویشهای مرکزی ایران قرار دارد. در مجموعهگویشهای ایران مرکزی، «گویش اردستانی» به همراه گویشهای انارکی، بهدینی، نائینی، زفرهای و کلیمیان یزد و کرمان جزء «گویشهای جنوب شرقی» دستهبندی میشود. گویشهای مرکزی ایران خود در مجموعهی بزرگتری بهنام «گویشهای ایرانی غربی» قرار دارد.
«گویش اردستانی» به لحاظ آوایی از گویشهای پیچیدهی ایرانی است و متاسفانه بهجز دو مقالهی خارجی از «هارولد بیلی» و «پییر لکوک» تاکنون کار شایان و ارجمندی دربارهی آن انجام نگرفته است. این پژوهش «گویش اردستانی» را در سه سطح آوایی، صرفی و نحوی بررسی و توصیف میکند.
This paper aims to explore and describe Ardestani dialect. Ardestan is located in the northeast of Isfahan and is neighbors with cities of Garmsar, foothills of Isfahan, Nain, Natanz, Aran and Bidgol.Ardestani is a part of an analogous group of dialect sets in central Iran. Among the various dialects of central Iran, Ardestani, along with Anaraki, Behdini, Naini, Zefrei, and the Jews of Yazd and Kerman dialects, is categorized as southeastern dialect. Dialects of Central Iran themselves are a part of larger pool known as western Iranian dialects. Ardestani, in terms of phonetics, is one of the most sophisticated and complex of Iranian dialects; unfortunately, except two other foreign papers, by Harold Bailey and Pierre Lecoq, no other notable or remarkable works have ever been done about it. In this study, the Ardestani dialect has been investigated and described in phonetical, morphological and syntactic contexts.
خلاصه ماشینی:
گـويش اردسـتاني در مجموعـه اي همسان به نام گويش هاي مرکزي ايران قرار دارد.
«گويش اردستاني » به لحاظ آوايي از گويش هاي پيچيده ي ايرانـي اسـت و متأسـفانه به جز دو مقاله ي خـارجي از «هارولـد بيلـي » و «پـي يـر لکـوک» تـاکنون کـار شـايان و ارجمندي درباره ي آن انجام نگرفته است .
(اشميت ، ١٣٨٣: ٤٨٥) مهم ترين گويش هاي ايراني غربي که گويش هـاي مرکـزي ايران را احاطه کرده است عبارت اند از: کردي ، تالشي ، تـاتي ، هرزنـي ، وفسـي ، الـويري ، گويش هاي حاشـيه ي دريـاي خـزر، گيلکـي ، مازنـدراني ، بلـوچي ، بشـاگردي ، دوانـي ، سيوندي ، لري و کمزاري .
Lecoq) و مقالــه اي ديگــر بــا عنــوان «گويش هاي مرکزي ايران ، گويش هاي جنوب شرقي » در راهنماي زبان هاي ايراني اسـت که به مقايسه و تطبيق گويش هاي اردستاني ، يـزدي ، کرمـاني ، کليميـان کرمـان ، نـائيني ، انارکي و زفره اي پرداخته است .
ج ) مصوت هاي مرکب اين گويش عبارت اند از: /ey/ : در کلمات : peyоamba «پيغمبر»، pey «پي ، دنبال ».
٤. اضافه در گويش اردستاني نشانه ي اضافه مانند فارسي معيار و برخي گويش هاي هم جـوار گاهي حذف مي شود که اين روش بيشتر رايج است .
در گويش اردستاني به دنبال عدد معمولاً پسوند t٨١ ظاهر مي شود: ١٠.
٦. ضمن آن که صرف فعل بر دو ماده ي ماضي و مضارع استوار است ، صـرف فعـل در گويش اردستاني تفاوت هاي بسياري با فارسي معيار دارد.