چکیده:
اخلاق یهودی یکی از قدیمیترین سنتهای اخلاق دینی است که تأثیر زیادی بر مکاتب اخلاقی بعد از خود داشته و از همینرو توجه پژوهشگران این حوزه را به خود جلب کرده است. با اینحال، خاستگاه اولیه و اصلی اخلاق یهودیت، یعنی عهد عتیق، با بیمهری و بیتوجهی محققان و اندیشمندان مواجه شده و دربارة این موضوع کمترین آثار علمی پدید آمده است. هرچند که کتاب مقدس یک اثر اخلاقی به حساب نمیآید و تعالیم اخلاقی بخش مستقل و مشخصی از آن را به خود اختصاص نمیدهد ولی به هرحال با تحلیل گزارههای فقهی، موعظهای و روایی آن میتوان تعالیم اخلاقی زیادی از آن استخراج کرد. در این نوشتار سعی شده است نمایی کلی از جلوههای اخلاق عهد عتیق، ویژگیها، آسیبها و تعالیم اخلاقی این کتاب به تصویر کشیده شود و بعضی از آموزههای اخلاقی و تربیتی موجود در این کتاب و برخی تقسیمات ممکن در مورد پیامهای اخلاقی آن بازگو گردد.
خلاصه ماشینی:
"همانگونه که گفته شد، از آنجا که به دلائل مختلف با یک نظام اخلاقی منسجم و مشخص در سراسر این کتاب مواجه نیستم، در ادامه به ویژگیهای اخلاقی عهد عتیق براساس کتب مختلف آن اشاره میکنیم: سفر پیدایش: اخلاق جهانشمول و آفرینش انسان بر صورت خداوند سفر پیدایش دستمایه اصلی اخلاق جهانشمول و فراقومی یهود است.
بنابراین، قانون میشنایی که میگوید بر همۀ انسانها لازم است که جان و آبروی افراد دیگر را حفظ کنند، چرا که، اگر کسی انسانی را از بین برد گویا همه جهان را نابود کرده و هر کس انسانی را از مرگ نجات دهد مثل این که همه انسانها را نجات داده است، 1 از همین فرمان عهد عتیق و آموزة اخلاقی کتاب مقدس نشأت گرفته است.
مهمترین اصول اخلاقی عهد عتیق که در اسفار خمسه منعکس شدهاند عبارت است از: جهانشمول بودن اخلاق و ارزشهای انسانی که در سفر پیدایش مطرح شده است، بحث رهایی بنیاسرائیل از اسارت و عهد یهوه با آنان و مکلف کردنشان به رعایت قوانین و مقررات شریعت و دستورات اخلاقی که در سفر خروج به آنها اشاره گردیده است، آفرینش انسان بر صورت خداوند و لزوم مقدس شدن او و تقلید از خداوند به عنوان اصل اساسی اخلاق یهود که در سفر پیدایش و لاویان مطرح گردیده و سرانجام فهرستی از فرامین اخلاقی که بهویژه در سفر خروج و تثنیه در قالب ده فرمان و دیگر فرمانها ذکر شدهاند."