چکیده:
خشیت از خداوند یا عالم غیب و شفقت نسبت به خلق دو عنصر مشترک همه ادیان بزرگ است که هردوی آنها به رها شدن از خودخواهی و خودشیفتگی آدمیان میانجامد. عهد عتیق مجموعهای است که تحولات اندیشة دینی قوم یهود و برخی از تمدنهای حاکم و مجاور آنان را در طول حدود 1500 سال پیش از میلاد مسیح نشان میدهد. این مقاله در جستجوی تبیین و تحلیل آموزة فقهی و اخلاقی احسان (نیکاندیشی و نیکوکاری) در 39 بخش عهد عتیق است و مصادیق آن را -از قبیل احسان به والدین، احسان به سالمندان و بیوهزنان، کارگران، بردگان و... - بررسی و گزارش میکند. همچنین میکوشد به احکام و مقررات فقهی مربوط به آن -از قبیل پرداخت عشریه، رها کردن محصولات و اراضی در سال هفتم برای نیازمندان، بخشیدن همه قرضها در سال هفتم و... – نیز بپردازد. افزون بر این، در این مقاله میبنیم که آموزه برگزیدگی قوم و سرزمین یهود در کتاب مقدس به نژادپرستی و تبعیض نژادی نسبت به بیگانگان منتهی نمیگردد.
خلاصه ماشینی:
"قرآن کریم نیز این دستور عهد عتیق را اشاره و نقل کرده است: وإذ أخذنا میثاق بنی إسرائیل لا تعبدون إلا الله وبالوالدین إحسانا وذی القربی والیتامی والمساکین وقولوا للناس حسنا وأقیموا الصلاه وآتوا الزکاه ثم تولیتم إلا قلیلا منکم وأنتم معرضون (بقره،) یعنی: و چون از فرزندان اسرائیل پیمان محکم گرفتیم که جز خدا را نپرستید و به پدر و مادر و خویشان و یتیمان و مستمندان احسان کنید و با مردم [به زبان] خوش سخن بگویید و نماز را به پا دارید و زکات را بدهید آنگاه جز اندکی از شما [همگی] به حالت اعراض روی برتافتید.
بنابر آنچه اشاره شد، از جمله این احکام احسان و احترام به والدین است که به گفتة کتاب مقدس سبب طولانی شدن عمر نیز میشود: «پدر و مادر خود را احترام کن تا عمر تو در سرزمینی که به تو میدهم طولانی شود».
2 با این همه، نباید از نظر دور داشت که آیا کلمة «همنوع» شامل غیریهودیان نیز میشود یا نه؟ این مطلب صحیح است که در تفسیر کلمه همنوع که در قوانین تورات بدان اشاره شده است، تلمود بارها توضیح میدهد که مقصود از همنوع، یهودیان است و نه کافران و بتپرستان؛ اما این توضیح برای آن است که مطالب کتاب مقدس در برخی از موارد باید فهمیده و توجیه شود.
8. آموزه برگزیدگی و احسان به بیگانگان و غریبان باور به این که بنی اسرائیل قوم برگزیده خداوند است، ویژگی ثابت اندیشه دینی یهود از زمان تدوین کتاب مقدس تاکنون بوده است."