چکیده:
شاهرگ محیطزیست، همان جنبه حیات آن است، که یکی از نمادهای اصلی آن حیوانات میباشند؛ با توجه به اهمیت زنجیره حیوانی و حیاتی محیطزیست، این تحقیق بهطور ویژه به بیان حقوق حیوانات در سیره و سخن رسول رحمت میپردازد تا خواننده خردمند دریابد که پیامبر خاتم رسول رحمت است نه خشونت؛ چون پیامبری که این اندازه به حیات حیوان اهمیت بدهد، معلوم است که حیات بشر چهقدر برایش مهم است. با توجه به اینکه از دیدگاه پیامبر خاتم صلیاللهعلیهوآله اشرف مخلوقات انسان است، فهم حقوق و رعایت اخلاق درباره آنها و احترام به آنها از منظر آن حضرت جدیتر مینماید. پرسش مطرح این است که آیا به حیوانات فقط به چشم یک ابزار نگریسته میشود و به هر نحوی میتوان با آنها برخورد کرد یا اینکه آنها هم حقوقی دارند؟ بهگونهای که انسان را در قبال آنها مکلف میسازد. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی میباشد.
خلاصه ماشینی:
"نهی از بار بیش از قدرت حیوان: حضرت علی علیهالسلام فرمود: رسول خدا صلیاللهعلیهوآله فرمودند: حیوان، شش حق بر صاحبش دارد: «وقتی که پیاده شد، برای او علف بگذارد؛ هر وقت از آبی عبور کرد، درنگ کند و آب را به او نشان دهد؛ به صورتش نزند؛ زیرا که تسبیح پروردگار میگوید؛ پشت او را چون مجلس و مبلمان و جایگاه برای سخنرانی نکند؛ مگر در راه خدا؛ بیش از توان، بارش نکند؛ بیش از قدرت و طاقت از او سواری نگیرد و نخواهد» (صدوق، 1410ق.
نهی از ناموزون و کج سوار شدن بر حیوان: رسول رحمت درباره کیفیت نشستن و سوار شدن بر مرکوب میفرمود: «بهطور ناموزون و نامناسب در حالی که پاهایتان را روی هم انداختهاید، بر حیوانها سوار نشوید، و پشت آنها را محفل و مجلس گفتمان خود نسازید؛ یعنی در حالیکه ایستادهاند، همچنان بر پشت آنها سوار نشوید؛ و مشغول سخن گفتن؛ بلکه پایین بیایید و با هم صحبت کنید!» (مجلسی، 1403ق، ج 64، ص 214؛ مجلسی، 1409ق، ج 22، ص 456؛ صدوق، 1410ق، ج 2، ص 188) همچنین فرمودند: «در حق این حیوانات زبانبسته، از عذاب خدا بترسید؛ بهطور شایستهای بر آنها سوار شوید» (متقی هندی، 1409ق، ج 9، ص 62و67).
رسول خاتم صلیاللهعلیهوآله در روایت دیگری، از کشتن حیوانات نهی فرمود؛ مگر آنکه حیوان حلال گوشت و برای خوردن باشد (دمیری، بیتا، ج 2، ص 363؛ کتانی، بیتا، ج 2، ص 66)؛ البته این کشتن نیز شرایط نیکویی دارد (مجلسی، 1409ق، ج 21، ص 369)."