چکیده:
این پژوهش با هدف ساخت پرسشنامة سنجش آخرتنگری، سازۀ آخرتنگری بر اساس مبانی نظری دین اسلام انجام گرفت. پس از بررسی اعتبار محتوایی و صوری توسط کارشناسان و اجرای آزمایشی، تعداد پرسشها به هفتاد سؤال رسید. پرسشنامة هفتاد سؤالی در نمونهای با تعداد 259 نفر که بهصورت تصادفی انتخاب شده بودند، اجرا شد. تحلیل عاملی با چهار عامل و با چرخش پروماکس انجام گردید و ساختار پرسشنامه با 44 سؤال به دست آمد. این پرسشنامه بهعنوان فرم آلفای پرسشنامه ارائه شده است. بهمنظور بررسی اعتبار آزمون، از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. برای بررسی روایی پرسشنامه، افزون بر ارزیابی محتوایی پرسشنامه توسط کارشناسان دینی، از روش همبستگی بین نمرة کل و خردهآزمونها استفاده گردید. نتایج بهدستآمده از این پژوهش نشان میدهد که قابلیت اعتماد این آزمون در حد قابل قبولی است و با تکیه بر پژوهشهای کاملتر میتوان از آن بهعنوان مقیاسی معتبر در سنجش آخرتنگری استفاده کرد. این آزمون از پنج خردهمقیاس تشکیل یافته است که عبارتاند از: تکلیفگریزی، آمادگی، آخرتمحوری، تعالی، و لذتجویی.
The present research is concerned with designing a questionnaire to evaluate belief in the life after death، based on the theoretical foundations of Islam. 70 items were included in the questionnaire after investigating the content and formal validity by experts and after testing the different aspects of the problem. 259 people who were selected randomly completed the questionnaire. A factor analysis was conducted with four factors and promax circuit. Cornbach's Alpha was used to check the validity of the test. In addition to the evaluation of the content of questionnaire by religious experts، the method of the correlation between total score and sub-tests was used to investigate the reliability of the questionnaire. The results show that the validity of the test is acceptable and it can be used as a valid scale for evaluating belief in the life after death together with an extensive research. The test includes five subscales: escaping duty، preparation، hereafter centredness، transcendence، hedonism.
خلاصه ماشینی:
"بر این اساس، پژوهش حاضر بهدنبال پاسخگویی به پرسشهای زیر میباشد: مؤلفههای اصلی آخرتنگری بر اساس آموزههای دینی چیست؟ برای آمادهسازی مقیاس سنجش آخرتنگری از دیدگاه اسلام، چه گامهایی را باید طی کرد؟ مقیاس آخرتنگری بر اساس الگوی اسلام، دارای چه ویژگیهای روانسنجی است؟ روش پژوهش جامعة آماری این پژوهش، شامل تمامی دانشجویان و طلابی است که در سال تحصیلی 90-1389 در دانشگاه تهران و حوزۀ علمیة قم، مشغول به تحصیل بودند.
جهت بررسی روایی سازة مقیاس، و همچنین برای پاسخ دادن به این پرسش که «مؤلفههای اصلی آخرتنگری بر اساس آموزههای دینی چیست؟»، از تحلیل عاملی با روش مؤلفههای اصلی و چرخش پروماکس استفاده شد.
برای استخراج عاملهایی که بامعنا هستند و به احتمال زیاد زیربنای آزمون را تشکیل میدهند، تحلیل عاملی با چهار عامل و با چرخش پروماکس، در سه مرحله انجام شد و در هر مرحله، پرسشهایی که بار عاملیشان کمتر از 3/0 بود یا بار عاملی آنها در چند عامل نزدیک بههم بود، حذف گردید تا ساختار پرسشنامه با 44 سؤال به دست آمد که بهعنوان فرم آلفای پرسشنامه ارائه شد.
ازآنجاییکه مفهوم زندگی پس از مرگ از مفاهیم اصلی در ادیان ابراهیمی، بهویژه دین مقدس اسلام است، ورود این مفهوم در روانشناسی عصر حاضر میتواند افقهای تازهای را به روی آن باز کند؛ چراکه انسان مورد بررسی این علم را از محدودیت دنیای مادی خارج کرده و در گستره وسیعتری که خداوند متعال برای او در نظر گرفته است قرار میدهد."