خلاصه ماشینی:
"نقشو سهم این دورهی طلایی اسلامی در عرصههای علمی-فرهنگی و باتأسیس نظامیهها به عنوان نخستین دانشگاه ایرانی پس از اسلام در مفهومامروزی،خلق آثار و تألیفات بیشمار و در عین حال متنوع علمی،ظهوردانشمندان شاخص،سرآغاز عصر طلایی هنر و معماری ایرانی-اسلامی،ایجاد تشکیلات و نظام اداری بینظیر و در نتیجه،ارائهی الگویی برای تاریخاداری ایران و تا عصر مشروطه،رشد و شکوفایی ممتاز اقتصادی،تغییر وتحولات کیفی و کمی در زبان،جمعیت و شیوهی معیشت و...
1 ایران عصر سلجوقی در کنار ویژگیهای ممتاز علمی-فرهنگی و یااداری-اقتصادی،از جنبهی سیاسی-نظامی نیز تحولات بسیار مهم وسرنوشتسازی را شاهد بود که خود از جایگاه و اهمیت این دوره از تاریخایران و اسلام حکایت دارد.
در این دوره،شاهد شکلگیری نگرشها و وقوعحوادثی در عرصههای سیاسی-نظامی هستیم که نه تنها در همان عصر،بلکه در قرون بعدی تاریخ ایران نیز بر سیر و نوع تحولات-حتی مذهبی،اقتصادی و اجتماعی-آن تأثیر حیاتی داشته و خود بسترساز تحولات دیگربوده است.
دیوانسالاران با فرهنگایرانی این دوره با توجه به علقهها و خاستگاهها[همچون خواجه نظام الملککه خود از دهقانان و در نتیجه از حافظان فرهنگ و تمدن کهن ایران بهشمار میرفت]و نیز نیازهای حیاتی ایران و جامعهی ایرانی[از جمله تحققاندیشهی ایرانشهری]تمام سعی خویش را به کار بستند تا عظمت ایرانباستان و افتخارات آن را در ابعاد و زمینههای مختلف احیاء کنند و البته مدلساسانی،یکی از موفقترین این مدلها محسوب میشد.
سازمان سپاه قدرتمند منابع تاریخی حکایت از آن دارند که این دوره از تاریخ ایران،بنا به دلایلمتعدد اداری،سیاسی و اقتصادی،یکی از کاملترین ادوار خود را به لحاظسازمان سپاه و تشکیلات نظامی سپری کرده و بعدها به عنوان الگویی دردیگر دورههای تاریخ ایران مورد استفاده قرار گرفته است."