چکیده:
یکی از برجستهترین و مشهورترین دانشمندان قرن سوم هجری ابنقتیبه دینوری است که نویسنده دهها کتاب در موضوعات گوناگون علوم اسلامی، از جمله ادبیات، حدیث و تاریخنگاری است. تعدد و تنوع این آثار، نشانه وسعت اطلاعات و دانش اوست و به سبب شخصیت علمی و قدمت آثارش از مهمترین منابع تاریخ اسلام به شمار میرود.یکی از مؤلفان اهل سنت در پاکستان کتابی با عنوان میزان الکتب نوشته و در این کتاب سعی کرده است که ابنقتیبه و بسیاری از دانشمندان اهل سنت را شیعه معرفی کند. در این مقاله، این ادعا در مورد ابنقتیبه بررسی شده و به صورت مستند، شواهد و ادله نویسنده کتاب نقد شده است.
خلاصه ماشینی:
"مقدمه کتاب میزان الکتب توسط یکی از دانشمندان اهل سنت به زبان «اردو» در کشور پاکستان منتشر شده است، 377 صاحب این کتاب، نویسندگان بسیاری از کتابهای شناخته شده اهل سنت را شیعه دانسته، زیرا در آثار آنها بسیاری ازحقایق تاریخی و معارف شیعه که برخلاف عقیده اوست، آمده، از اینرو برای سرپوش گذاشتن بر مطالب یاد شده، چارهای جز این نداشته است که ریشه را بزند و همه نویسندگان را شیعه معرفی کند و بر این اساس ادعا کرده که این مطالب، ساخته و پرداختة عالمان شیعه است!
نویسنده در نقل عبارت، امانت را رعایت نکرده و دچار تحریف و اشتباه شده است، زیرا عبارت ـ چنانکه ملاحظه شد ـ در لسان المیزان چنین آمده است: «کان ابنقتیبة یمیل إلی التشبیه منحرف عن العترة» در لسان المیزان لفظ «تشیع» اصلا وجود ندارد، لکن نویسندة میزان الکتب به جای لفظ «تشبیه» لفظ «تشیع» نوشته است تا مدعای خود را اثبات کرده و این گونه تلاش کرده تا مردم را از حقایق دور نگهدارد.
به علاوه، این ادعای او مخالف با اعتراف دانشمندان اهل سنت و نیز دیدگاه ابنعربی است که با ابنحزم معاصر بوده و آثار وی را به خوبی میشناخته، اما به صراحت کتاب الامامة و السیاسة را به ابنقتیبه نسبت دادهاند.
همچنین دانشمندان اهل سنت از او با لقب سخنگوی اهل سنت، امام و نویسنده نامدار نثر عربی یاد کردهاند، بنابراین، از اقوال علمای فریقین میتوان نتیجه گرفت که بر خلاف ادعای نویسندة میزان الکتب، ابنقتیبه دینوری یکی از دانشمندان برجسته اهل سنت بوده و به جز اندکی، هیچ کس در تسنن او شک ندارد و همچنین با دقت در آثار او معلوم میشود که او در معتقدات خود مانند دانشمندان دیگر اهل سنت عقیدهای موافق با عقیده عامه داشته است."