خلاصة:
اخوان المسلمین یک جنبش فراملی اسلام گراست که در بسیاری کشورهای عربی بزرگ ترین جریان اپوزیسیون به شمار میرود. با وجود عدم ارتباط نهادینه و مداوم بین اخوان المسـلمین در کشـورهای مختلف ، در بسیاری اندیشه های بنیادین سیاسی و روش ها شباهت و اشتراکات جدی بین این شاخه ها وجود دارد. با این حال ، نمیتوان تفاوت های ساختاری و رفتاری آنها را در هر یـک از کشـورها نادیـده گرفت . این مقاله به بررسی اخوان المسلمین مصر و سوریه میپردازد. نتایج تحقیق نشان میدهد که با وجود بسیاری زمینه های عقیدتی و فکری مشترک، به لحـاظ رفتـاری اخـوان المسـلمین سـوریه رادیکال تر از اخوان مصر است .
ملخص الجهاز:
"در شرایطی که خلافت اسلامی در قالب امپراتوری عثمانی در مرکزیت جهان اسلام فرو پاشیده بود و جریانهای سکولار و ملیگرای عربی و ترکی در حال رشد و عرض اندام بودند، حسن البنا با طرح دعوت اسلامی، جنبش جدیدی پایهگذاری کرد که احیای مجدد خلافت در رأس امور و برنامههای سیاسی آن قرار داشت و به همین دلیل به کانونی برای جلب مسلمانان در داخل و خارج مصر تبدیل شد.
شکل اقدام جمعی اسلامگرایان سوری در پنج سال اولیه حکومت حافظ اسد، به دلایل زیر، چندان ویژگی خشونتگرایانه نداشت: تداوم فقدان اقتدار سازمانی و رهبری در جنبش اسلامی، سیاستهای وحدتگرایانه حافظ اسد برای تشکیل فدراسیون جماهیر عربی میان مصر، سوریه و لیبی که در مشارکت او در حمله به اسرائیل در اکتبر 1973 تجلی یافت و سرانجام بهبود نسبی برای مطالعه بیشتر در این خصوص رک: ابراهیم محمد و دیگران، اخوانالمسلمین سوریه، پیشین، 1390.
2 بر این اساس، اخوانالمسلمین در مواجهه با شرایط سیاسی و اجتماعی بسته در کشورهای عربی ترجیح داد با روی آوردن به حزبگرایی و فعالیت در قالب پارلمان به تأثیرگذاری و نقشآفرینی گستردهتری در عرصه سیاسی دست یابد؛ چنان که در سوریه تحول عملی جماعت از رویکرد انحصارطلب به رویکرد تکثرگرا در تشکیل جبهه سوسیالیسم اسلامی در سال 1949 نمود یافت.
شایان ذکر است اختلافات بین دولت سوریه و جنبش اخوانالمسلمین در این کشور از زمان روی کار آمدن حزب بعث در این کشور آغاز شده بود، اما تحت تأثیر انقلاب اسلامی ایران، این رویارویی و اختلافات وارد مرحله جدیدتر و شدیدتری شد و به سمت مبارزات مسلحانه علیه دولت سوریه سوق پیدا کرد که هدف آن براندازی دولت و ایجاد حکومتی اسلامی در این کشور بود."