خلاصة:
این مقاله به بررسی پیـدایش و ویژگی هـای شـمایل نگاری در دوره هـای گونـاگون تـاریخی هنـد و در میـان فرهنگ های گوناگون شبه قاره می پردازد . از ظهور شمایل ها در قالب مجسمه های سنگی ، و بعد انتقال آن به رسانه نقاشی ؛ از شمایل های سـلطنتی گورکـانی تـا تصـویرگری کتاب هـای مـذهبی هنـدو؛ و سـپس در دوران جدید درون قالب های سیاسی ، عرفانی و هنر مدرن و جدید . در هر یک از مکاتب مورد نظر سـازمان دلالت های شمایلی ، نمادین و نمایه ای به طور خلاصه آورده شده و در یک یـا دو نمونـه شـاخص آن مکتـب بحث شده است . از سوی دیگر این مقاله به طـور ضـمنی تحـولات سـاختار شـکلی و نمـادین شـمایل های هندی را نیز روایت می کند . و نشان می دهد که چگونه شمایل سازی مدرن از ذخیـرٔه شـمایل های تـاریخی شبه قاره بهره می برد .
ملخص الجهاز:
"در اینکه می تـوان ایـن هالـه را نشانگر حضور گونه ای اندیشۀ ایرانشهری در زیرساخت نظام تصویری گورکانی تلقـی کـرد شکی نیست ، اما باید دانست که در همان زمان در نگارگری ایرانی ، شمایل شـاهانه اصـولا بدون هاله تصویر می شده و شاید به همین دلیل است کـه در نقاشـی های دورٔە اکبرشـاه ـ که زیرنظر نگارگران ایرانی ترسیم می شده اند ـ چندان نشانی از هاله نیست .
به عنوان مثال در تصویری که به مناسبت روز اسـتقلال هنـد در یک تقویم سال ۱۹۷۰ به چاپ رسیده ، بازتولید شـمایل گونۀ تصـویر «لعـل قلعـه » یـا قلعـۀ سرخ شاه جهان ، با کمک تصویر سخنرانی نخست وزیر نهرو برای ملت هند از بالای قلعـه و بعد افزودن تصویر شهیدگونۀ شـیواجی ، حـاکم ماراتـا١، و تصـویر رانـا پراتـاپ ٢، فرمـانروای راجپوت ، که هر دو در برابر سلطۀ گورکانیـان مقاومـت دلیرانـه ای کرده بودنـد و نیـز عکـس سوباس چاندرا بوسه ٣، فرماندٔە ارتش ملی هنـد کـه در جنـگ جهـانی دوم علیـه نیروهـای انگلیسی وارد عمل شد، در کنار سایۀ هواپیماهایی که بر بالای آسمان «لعـل قلعـه » پـرواز می کنند، زبان تصویری تازه ای را که بر مبنای پروپاگاندای دولتی ساخته شده در خـدمت شمایل نگاری ملی و مدرن به کار می گیرد (٢٨٨-٢٨٧.
Pelizzari, Maria Antonella, Traces of India: Photography, Architecture and the Politics of Representation, 1850-1900, New Haven & London; Canadian Centre for Architecture, Montreal, 2003: Pinney, Christopher, "Some Indian, Views of India: The Ethics of Representation", Traces of India, Photography.
Topsfield, Andrew, The City Palace Museum Udaipur, Painting of Mewar Court Life, Mapin Publishing Pvt. Ltd, Ahmedabad, 1990."