خلاصة:
زمینه و هدف: «مردمسالاری اسلامی» الگوی حکمرانی بومی ایران است که مقام معظم رهبری آن را برای «گفتمانسازی» نظام سیاسی شکل گرفته در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بهکار بردهاند. این الگوی حکمرانی در مخالفت با «یکهسالاری» و «اندکسالاری»، «مشارکت و حاکمیت مردم» را با «مرجعیت دین» به رسمیت میشناسد. این الگوی بومی، پاسخی به «ضرورت نظامسازی» بر پایة دین و «مسئلة دموکراسیخواهی» در یک کشور مسلمان بوده است. هدف این پژوهش، پاسخ به این سوال است که «جایگاه مردم» در الگوی مردمسالاری دینی از دیدگاه مقام معظم رهبری چگونه است؟ روش تحقیق: این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و در چارچوب رویکرد «نهادگرایی» صورت گرفته است که بر اساس آن، تبیین الگوی یک نظام سیاسی با استناد به نهادها و ساختارهای آن امکانپذیر است. ابتدا جستار مفهومی و نظری این الگو از دیدگاه مقام معظم رهبری در قالب «خاستگاه و مشروعیت الهی» و «اصالت حاکمیت و مشارکت مردمی» مطرح شده و سپس با رویکرد نهادگرایانه به تحلیل جایگاه مردم در این الگو از منظر ایشان پرداخته شده است.
Background And Objectives
Islamic Democracy is a model of the indige- nous governance of Iran, which the Supreme Leader has used it to lead the discourse of the political system formed in Iran after the victory of the Is- lamic Revolution. It recognizes the pattern of governance in opposition to one-sidedness and marginalization, participation and sovereignty of the people with the authority of religion. This indigenous pattern has been the answer to the necessity of system-building on the basis of religion and the question of democracy-building in a Muslim country. The purpose of this research is to answer the following question: what is peoples position in the pattern of religious democracy from the point of view of the Supreme Leader?
Methodology
This research has been carried out using a descriptive-analyt- ical method and within the framework of the institutionalism approach, according to which it is possible to explain the pattern of a political system by reference to its institutions and structures. The conceptual and theoret- ical research of this model was first presented from the point of view of the Supreme Leader in the form of divine origin and legitimacy and the authenticity of the sovereignty and public participation, and then, with an institutionalist approach, the position of the people in this pattern from his
point of view was analyzed
ملخص الجهاز:
از سویی دیگر، قائلان به امکان مفهومی مردم سالاری اسلامی معتقدند مردم سالاری دینی ترکیبی سازوار به شمار می آید و به رغم پذیرش شکل گیری اولیۀ مردمسالاری در سنت فکری غرب، بر این اعتقادند که این امر مانع چنین ترکیبی نیست و اصولا دین در معنای عام و اسلام در معنای خاص نه تنها هیچ گونه تعارضی با دموکراسی ندارد بلکه حکومت اسلامی را حکومتی ذاتا مردم سالار و مردم محور می دانند و معتقدند که اگر اصل در دموکراسی مبارزه با استبداد و اقتدارگرایی است ، اسلام در ذات خود به طریق اولی با دیکتاتوری و استبداد ضدیت و تعارض دارد.
ما این را از کسی وام نگرفته ایم » (بیانات در پانزدهمین سالگرد ارتحال امام ، ١٣٨٣/٠٣/١٤)؛ بنابراین مردم سالاری دینی مفهومی در برابر جمهوری اسلامی نیست بلکه کثرت استعمال آن توسط رهبری دال بر وجود ظرفیت بیشتر و بار معنایی گسترده تر برای تبیین نقش مردم در نظام اسلامی است .
یکی از دغدغه های اصلی و همیشگی رهبر انقلاب نیز همین مسئله مشارکت مردم در انتخابات گوناگون بوده است که ازنظر ایشان حتی مهم تر از انتخاب اصلح نیز است : «من بارها گفته ام که اصل حضور مردم در انتخابات ، حتی از انتخاب اصلح هم مهم تر است ؛ اگرچه انتخاب اصلح هم بسیار اهمیت دارد» (بیانات در دیدار با مردم جیرفت ، ١٣٨٤/٠٢/١٧)؛ از همین روی نیز خود ایشان در کسوت رهبری که بالاترین مقام سیاسی کشور است ، همواره حافظ و پاسدار این حق بزرگ مردم بوده اند و در طول این سال های پس از انقلاب علی رغم وجود فشارها و توطئه های مختلف در راستای ایجاد خلل در این جلوة مردم سالاری دینی ، اجازه نداده اند که حتی یک روز هم این امر مهم سیاسی به تأخیر افتد.