خلاصة:
سلیمان علی مراد در مقاله «بازنگری در حضور مریم (س) در قرآن» به بررسی انتقادی خاستگاه طرح داستان مریم (س) در قرآن پرداخته است. وی با کاوش در منابع مسیحی و اساطیر یونان و تطبیق آنها با تفاسیر قرآن و کتب تاریخی قرون میانی اسلام، بهویژه آثار جاحظ، به این نتیجه رسیده است که منبع نقل بخش کرامت عیسی (ع) (بارورکردن درخت خشکیده) در داستان مریم (س) در قرآن، انجیلِ شبیه متی و افسانه لتو بوده است. وی این نکته را شاهد استواری بر تأثیرپذیری قرآن از این منابع دانسته است. همچنین، در نگاه وی، مفسران مسلمان سدههای میانی، بدون آگاهی کافی از عقاید مسیحیت به تفسیر آیات داستان مریم (س) پرداختهاند. ارزیابی این مدعیات نشان میدهد سلیمان علی مراد با استناد به مطالب شاذ و نادر، و ندادن ارجاع مناسب به ادعاهایش، فرضیههایی را مطرح کرده و از آنها نتایجی نادرست و بدون مستندات گرفته است.
ملخص الجهاز:
وی با کاوش در منابع مسیحی و اساطیر یونان و تطبیق آنها با تفاسیر قرآن و کتب تاریخی قرون میانی اسلام، بهویژه آثار جاحظ، به این نتیجه رسیده است که منبع نقل بخش کرامت عیسی (ع) (بارورکردن درخت خشکیده) در داستان مریم (س) در قرآن، انجیل شبیه متی و افسانه لتو بوده است.
در بخش بعد، سلیمان مراد با ردیابی وقایع رخداده در زندگی مریم (س) و استناد به آن در منابعی چون قرآن، کتب مقدس مسیحی و افسانههای یونان، بیتوجه به فاصله زمانی موجود میان عصر پیامبر اسلام و دوران پرستش الاهههای یونان، ادعایی جدید را بیان میکند.
از آنجا که در پی تحقیق درباره نوع نگاه قرآن به مریم (س) و فرزندش در مقاله سلیمان مراد، شبهه تأثیرپذیری آن از منابع مسیحی و اساطیر یونان و تشکیک در هویت مریم (س) مطرح شده، بررسی دقیقتر فرضیههای ذکرشده در این مقاله اهمیت بسیار پیدا میکند.
وی با اشاره به آیات 35 سوره آل عمران، 12 سوره تحریم و 28 سوره مریم (س) و خطاب قرآن به مریم (س) با عناوین «دختر عمران و خواهر هارون»، شبههای قدیمی را بازخوانی میکند و نتیجه میگیرد که علاوه بر مستشرقان، مفسران قرون میانی اسلام نیز به دلیل استفاده و اقتباس از اناجیل، مریم (س)، مادر عیسی (ع) را با میریام خواهر هارون و موسی (ع) که پدرشان در کتاب مقدس عمران دانسته شده، اشتباه گرفتهاند.
اما چرا قرآن مریم را خواهر هارون خطاب کرده است نه از ذریه هارون؟ برای پاسخ به این پرسش باید توجه داشت که اولا این نوع برداشت از مفهوم عبارت عربی «یا اخت هارون» میتواند ناشی از مشکل ترجمه آن باشد.