خلاصة:
موضوع پژوهش حاضر، بررسی آماری نقش موالی خاندان اشعری در کتب اربعه شیعه است که در آن، تعداد احادیث نقل شده از چهار تن از محدثان قمی قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجری به نامهای احمد بن محمد بن خالد برقی، محمد بن حسن صفار قمی، علی بن ابراهیم بن هاشم قمی و محمد بن یحیی العطار در کتابهای الکافی من لایحضره الفقیه،تهذیبالاحکام و الاستبصار فی مااختلف من الاخبار، نقش و تاثیر این محدثان را بررسی مینماید. با توجه به اهمیت و برجستگی مکتب حدیثی قم و راویان این شهر در این دوره تاریخی، میزان تاثیرگذاری محدثان قمی بر تالیف این کتب و تاثیر وضعیت این اجتماع شیعی بر روایات نقلشده از این راویان، مساله اصلی پژوهش حاضر است. روش پژوهش توصیفی و گردآوری دادهها بر منابع کتابخانهای مبتنی است. نتیجه بهدست آمده از این پژوهش، نشان میدهد که فارغ از احادیث مشترک، در سند بیش از 43% احادیث کتب اربعه نام اینان دیده میشود که در کتاب کافی این رقم بیش از 75% احادیث را شامل میگردد که این به نقش پررنگ راویان قمی اشاره دارد. بیشترین احادیث نقلشده از اینان، مربوط به احکام ازدواج است و کمترین به احکام جهاد اختصاص دارد، اما در مقابل بیشترین درصد روایات نقلشده از این راویان در باب جهاد است.
ملخص الجهاز:
com تاريخ وصول: 12/04/1395 / تاريخ تصويب نهايي: 23/12/1395 چکيده موضوع پژوهش حاضر، بررسي آماري نقش موالي خاندان اشعري در کتب اربعه شيعه است که در آن، تعداد احاديث نقل شده از چهار تن از محدثان قمي قرن سوم و اوايل قرن چهارم هجري به نامهاي احمد بن محمد بن خالد برقي، محمد بن حسن صفار قمي، علي بن ابراهيم بن هاشم قمي و محمد بن يحيي العطار در کتابهاي الکافي، من لايحضره الفقيه، تهذيبالاحکام و الاستبصار في مااختلف من الاخبار، نقش و تأثير اين محدثان را بررسي مينمايد.
297ق) و محمد بن حسن بن وليد قمي (م343ق) در اين زمينه نام برد، اما با توجه به اينکه در انتخاب اين راويان هم کثرت احاديث نقلشده از ايشان و هم تقدمشان نسبت به نگارندگان کتب اربعه مورد نظر بوده، از بررسي روايات آنان در اين پژوهش اجتناب شده است.
{مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} مجموع احاديث اين راويان، بهروشني نقش و تأثير اينان را در نگارش کتب اربعه و بهخصوص کتاب کليني نشان ميدهد؛ چنانکه در بيش از 75% از حدود شانزده هزار حديثي که وي در کافي آورده، نام اين راويان قمي ديده ميشود.
کتاب استبصار {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} آنچه از برآيند اين ارقام به دست ميآيد، حاکي از آن است که مطابق انتظار، در کتب اربعه کمترين روايت از اين محدثان در باب جهاد آمده (253) و پس از آن نيز در احکام قضا و شهادات (331) کمتر از باقي ابواب به نام اينان در سند روايات برميخوريم.