خلاصة:
یکی از مقولههای کلاسیک و کمتوجه در مباحث اقتصادی مقوله تابآوری است. از طرفی دیگر یکی از غفلتهای اساسی در برنامهریزیهای اقتصادی، عدم توجه به مقوله تابآوری متغیّرهای اقتصادی است. این غفلت زمانی بیشتر میشود که متغیّرهای اقتصادی در وضعیت اصطلاحاً «مطلوب» ارزیابی میشوند. بنابراین ممکن است متغیّری در وضعیت مناسبی قرار نداشته باشد ولی از منظر شاخص تابآوری خوب باشد و برعکس. اینکه چقدر یک متغیّر (فارغ از وضعیت مناسب و یا نامطلوب) بتواند در مواجهه با بحرانها و مشکلات از خود مقاومت و پایداری نشان بدهد؛ چقدر بتواند با شرایط بحران خودش را تطبیق داده و به وضعیت مطلوب برسد؛ هم بعدی از ماهیت متغیّرها و شاخصهای اقتصادی است که نادیده گرفتن آن میتواند یک مخاطره مهم در اجرای سند پیشرفت باشد. لذا، هدف اصلی در این تحقیق طراحی و ارائه یک سیستم به منظور ارزیابی تابآوری خوزستان از منظر شاخصهای اقتصادی و اجتماعی و برآورد تابآوری بخشهای مهم اقتصادی و اجتماعی برای دوره 1395-1370 است. برای این منظور با استفاده از روش MIMIC و برآوردگر حداکثر راستنمایی (ML) و با استفاده از شاخصهای کلان، خرد، توسعه، اجتماعی و پولی و بانکی وضعیت تابآوری استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان از وضعیت ناهمگن و خطرناک تابآوری در شاخصهای اجتماعی و اقتصادی داشت. به طوری که در بسیاری از بخشها وضعیت «بیثبات و بیتاب» ارزیابی گردید. بر این اساس، بخشهای معدن، سپرده سرمایهگذاری، تعداد پزشک، تعداد مراکز درمانی خصوصی، تعداد فارغالتحصیلان تحصیلات تکمیلی استان، نرخ مشارکت اقتصادی، پروندههای مختومه جرائم استان نسبت به کشور، تعداد خودکشی استان نسبت به کشور، تعداد سرقت استان نسبت به کشور، رشد مهاجران ورودی، رشد مهاجران خروجی، نرخ ازدواج به طلاق، تعداد افراد مورد حمایت کمیته امداد استان نسبت به کشور در وضعیت بحرانی قرار گرفته است.
*«این مقاله در زمره مقالات برگزیده هشتمین کنفرانس الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت برگزار شده توسط مرکز الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت در تاریخ ۲۲و۲۳ خرداد ۱۳۹۸ میباشد که پس از تکمیل توسط نویسندگان و ارزیابی مجدد برای انتشار در این مجله انتخاب شده است».
Socio-economic resilience is an important issue in any society and deserves to concentrate on it in all economic planning. However, this very important issue is ignored in almost all socio-economic plans of Iran during last decades. The risk of such an ignorance is more, when the economic indices are evaluated suitable, while from resilience perspective is not in good condition and vice versa. Thus, having faced a critical condition, it is so important to know how much an economic variable or index can resist. The purpose of this paper is to design a system of evaluating and estimating the socio-economic resilience of Khuzestan province in the period of 1991-2016. To do that, employing MIMIC and maximum likelihood (LM) approach and using micro and macroeconomic variables as well as monetary and banking indices to calculate the resilience of Khuzestan province condition. The results show that many of socio-economic indices of Khuzestan province are unstable and inelastic. However, variables such as bank deposits, amount of doctors, private hospitals, ration of suicide amount of Khuzestan to country, migrants to and from province, and the ratio of marriage to divorce are in a very critical condition
ملخص الجهاز:
براي اين منظور با استفاده از روش MIMIC و برآوردگر حداکثر راست نمايي (ML) و با استفاده از شاخص هاي کلان، خرد، توسعه ، اجتماعي و پولي و بانکي وضعيت تابآوري استان خوزستان مورد بررسي قرار گرفته است .
براي اين منظور با استفاده از روش MIMIC و برآوردگر حداکثر راست نمايي (ML) و با استفاده از شاخص هاي کلان، خرد، توسعه ، اجتماعي و پولي و بانکي، وضعيت تابآوري استان خوزستان مورد بررسي قرار گرفته است .
نتايج شاخص هاي تابآوري بخش کلان اقتصاد نتيجه ارزيابي کلي تابآوري رشد ارزشافزوده به تفکيک فعاليت هاي اقتصادي به ترتيب رتبه بخش ها در متوسط سه سال اخير در جدول ٦ نشان داده شده است .
نتايج شاخص هاي تابآوري در بخش خرد اقتصاد نتيجه ارزيابي کلي تابآوري بخش توسعه به ترتيب رتبه در متوسط سه سال اخير در جدول ٩ نشان داده شده است .
نتايج شاخص هاي تابآوري در بخش امور اجتماعي نتيجه ارزيابي کلي تابآوري در بخش امور اجتماعي به ترتيب رتبه در متوسط سه سال اخير در جدول ١٠ نشان داده شده است .
جدول ١١: شاخص تابآوري بخش کلان اقتصاد (رجوع شود به تصویر صفحه) مأخذ: نتايج پژوهش بررسي زماني تابآوري بخش کلان اقتصاد نشان ميدهد که در سالهاي ١٣٨٠ و ١٣٨٦ به ترتيب به ميزان ٠/٩٢ و ١ در بهترين سطح از تابآوري قرار داشته است .
جدول ١٢: شاخص تابآوري بخش خرد اقتصاد (رجوع شود به تصویر صفحه) مأخذ: نتايج پژوهش بررسي زماني تابآوري بخش خرد اقتصاد نشان ميدهد که در سالهاي ١٣٧٩ و ١٣٨٠ به ترتيب به ميزان ١ و ٠/٩ در بهترين سطح از تابآوري قرار داشته است .