خلاصة:
به دلیل نسبی بودن مفهوم کیفیت محیطی در شرایط متفاوت مکانی- زمانی، پیچیدگیهای چشمگیری فراروی پژوهشگران است. به همین دلیل تحلیل و بررسی سلامت کیفیت محیطی مستلزم در دسترس بودن نماگرهای مشخصی است که در انطباق کامل با واقعیات مورد نظر بوده و امکان شناخت کامل ویژگیهای جامعۀ مورد مطالعه را فراهم مینماید.روش ارزیابی نسبت تجمعی(ARAS)، یکی از تکنیکهای تصمیمگیری چند معیاره است که به منظور رتبهبندی، با استفاده از یک تابع بهینه گی، میزان کارایی نسبی گزینهها را بر حسب میزان تأثیرگذاری نسبی وزن معیارها مشخص میکند. این روش میتواند به عنوان یکی از جدیدترین، مؤثرترین و در عین حال سادهترین روشها، در تصمیمگیری چند معیارۀ مورد استفاده قرار گیرد. روش شناسی این پژوهش مبتنی بر روشهای تحلیلی-توصیفی و پیمایشی است. این پژوهش ضمن شناسایی و معرفی مؤلفههای سلامت کیفیت محیطی بر آن بوده تا چارچوب روش شناختی نوینی را با استفاده از نظر سنجی خبرگان ارائه نماید. بدین منظور تعداد 153 نماگر مشتمل بر 21 نماگر اکولوژیکی، 21 نماگر اقتصادی، 50 نماگر اجتماعی-فرهنگی و 61 نماگر کالبدی-فضایی برای سنجش و ارزیابی پایداری سلامت کیفیت محیطی در مناطق روستایی شناسایی شده تا بر این مبنا امکان بررسی واقع بینانهتری از پایداری سلامت کیفیت محیطی در سکونتگاههایئروستایی فراهم آید. نتایج این پژوهش نشان میدهد که مؤلفۀ کالبدی-فضایی با میانگین 42/8 در مقایسه با سایر نماگرها وزن بیشتری در تحلیل سلامت کیفیت محیطی دارد. مؤلفه محیطی-اکولوژیک با 7.38 امتیاز، مؤلفۀ اجتماعی-فرهنگی با 5.74 امتیاز و مؤلفه اقتصادی با 5.42 امتیاز در رتبههای بعدی قرار دارند. همچنین نتایج تکنیک روش ارزیابی نسبت تجمعی(ARAS) نشان میدهد که مؤلفه کالبدی-فضایی با 0.867 در رتبۀ اول، مؤلفۀ محیطی-اکولوژیک با 0.816 در رتبۀ دوم، مؤلفۀاقتصادی با 0.580 در رتبۀ سوم و اجتماعی-فرهنگی با 0.460 در رتبۀ چهارم قرار دارد. به منظور بهبود سلامت کیفیت محیطی در مناطق روستایی پیشنهاد میشود اولاً مسئولان به افزایش دانش خود در زمینۀ سلامت کیفیت محیطی بپردازنند؛ همچنین بایستی دیدگاهی یکپارچه نسبت به سلامت کیفیت محیطی داشته باشند. از طرفی سازمانهای مرتبط اجرای برنامههای سلامت کیفیت محیطی را منوط به چند پروژۀ عمرانی ندانند. جلب اعتماد مردم و مشارکت دادن آنها در شناسایی مشکلات، ارائۀ راهحل و اجرای آنها با کمک مسئولان یکی دیگر از مواردی است که میتواند به ارتقاء سلامت کیفیت محیطی در مناطق روستایی کمک نماید.
Today, environmental quality of health has become one of the most important issues in rural settlements. In other words, in the development literature and its related approaches, the issue of environmental health and efforts to promote this indicator is of great importance at the level of rural communities. However, due to the relative importance of the concept of health and environmental quality in different spatial-temporal conditions, the researchers are faced with a lot of complications.But due to the relative importance of the concept of health and environmental quality in different spatial-temporal conditions, there are also significant challenges for researchers. For this reason, the analysis of the health of the quality of the environment requires the availability of specific indicators that are in full compliance with the facts and allow the full recognition of the characteristics of the studied population. This research, while identifying and introducing the environmental quality components, has been designed to provide a new methodological framework using experts' opinion polls. For this purpose, 153 indicators were identified including 21 ecological indicators, 21 economic indicators, 50 socio-cultural indicators and 61 physical-space indicators for assessing and assessing the environmental sustainability of rural areas. Therefore, a more realistic assessment of sustainability the health of the quality of the environment is provided in rural settlements. Environmental-ecological component with 7.38 points, socio-cultural component with 5.74 points and economic component with 5.42 points in the next rank. Also, the results of the technique of the cumulative ratio estimation method (ARAS) indicate that the physical-space component with 0.867 was ranked first, the environmental-ecological component with 0.816 in the second rank, the economic component with 0.580 in the third rank and sociocultural with 0.460 in the fourth rank contract.
ملخص الجهاز:
بدین منظور تعداد 153 نماگر مشتمل بر 21 نماگر اکولوژیکی، 21 نماگر اقتصادی، 50 نماگر اجتماعی-فرهنگی و 61 نماگر کالبدی-فضایی برای سنجش و ارزیابی پایداری سلامت کیفیت محیطی در مناطق روستایی شناسایی شده تا بر این مبنا امکان بررسی واقع بینانهتری از پایداری سلامت کیفیت محیطی در سکونتگاههایئروستایی فراهم آید.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل 1:مؤلفه های مؤثر بر کیفیت محیط روستایی، رفیعیان و همکاران با تغییرات، 1389 روش تحقیق و منطقۀ مورد مطالعه: روش انجام مطالعات در این پژوهش با توجّه به ماهیت کار بر روشهای توصیفی-تحلیلی و پیمایشی (نظرسنجی از خبرگان و پژوهشگران در دانشگاههای مختلف کشور) است که در گام نخست و پس از تدوین مبانی نظری، مجموعهای از نماگرهای مرتبط با سلامت کیفیت محیطی در مناطق روستایی در ابعاد اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، محیطی-اکولوژیک، کالبدی-فضایی که از کاربرد بیشتری برخوردارند، مشخص و سپس با استفاده از روش پرسشنامهای، جهت پایش و انتخاب نماگرهای مرتبط با موضوع مورد مطالعه در اختیار خبرگان و پژوهشگران قرار گرفت.
مؤلفۀ پایداری اجتماعی- فرهنگی شرط کلیدی و نقطۀ کانونی سلامت کیفیت محیطی در مناطق روستایی است که در کنار آن سایر مؤلفه ها یعنی ملاحظات زیستمحیطی، کالبدی- فضایی و اقتصادی بایستی مورد ارزیابی قرار گیرند که زمینه برای توسعۀ آنها فراهم و در عین حال تعادل آنها نیز حفظ شود.
Environmental indicators for the assessment of quality of life, journal of Intellectual Economics, 9: 67-79.
"The new method of multi-criteria complex proportional assessment of projects", Thchnological and economic development of economy.