خلاصة:
بررسی تطبیقی اجتماع و بازتاب آن بر اندیشه سیاسی سعدی یوسف و ابوالقاسم لاهوتی از منظر سیاسی و اجتماعی مستلزم شناخت شرایط خاص جامعهای است که این دو شاعر در آن زندگی کردهاند. از آنجا که در دوره مشروطه مفهوم آزادی، رنگ سیاسی به خود گرفته است، این مفهوم در شعر لاهوتی به صورت شورش علیه ظلم و حمایت از قشر کارگر و رنجبران، و در شعر سعدی یوسف به صورت مبارزه علیه وعدههای پوچ و دروغین جلوه میکند. سعدی یوسف و ابوالقاسم لاهوتی برای بیان اوضاع اجتماعی تأثیرگذار در شعر خود از فنون ادبی گوناگونی چون نماد، طنز و تناقض، اقتباس و تضمین استفاده کردهاند، به عنوان مثال برای اشاره به وجود دشمنان و استعمارگران از نمادهایی چون سیاهی، رنگ سرخ، شهر و روستا، نخل و رود و... بهره گرفتهاند با این تفاوت که در شعر لاهوتی بکارگیری نماد ملموستر است. این دو شاعر همچنین با استفاده از دیگر فنون مذکور توانستهاند به خوبی بر اوضاع سیاسی و اجتماعی مردم سرزمین خود تأثیرگذار باشند و به مبارزه علیه ظلم، استثمار، امپریالیسم، غربزدگی و هجوم فرهنگ بیگانه غربی بپردازند.
ملخص الجهاز:
از آنجا کـه در دوره مشـروطه مفهـوم آزادي ، رنـگ سياسي به خود گرفته است ، اين مفهوم در شعر لاهوتي به صورت شورش عليـه ظلـم و حمايت از قشر کارگر و رنجبـران ، و در شـعر سـعدي يوسـف بـه صـورت مبـارزه عليـه وعده هاي پوچ و دروغين جلوه مي کند.
پيشينه پژوهش درباره شعر سعدي يوسف مقالات متعددي به صورت مجـزا و تطبيقـي نوشـته شـده است از جمله مي توان به پايان نامه مي فراهاني (۱۳۹٠) تحت عنـوان «بررسـي زنـدگي و مضامين اشعار سعدي يوسف »، مقاله «اغتراب در شعر سـعدي يوسـف »(۱۳۹۲) ريحانـه مــلازاده در شــماره ۳۶ مجلــٳ الجمعيــٳ الايرانيــٳ للغــٳ العربيــٳ وآدابهــا اشــاره کــرد؛ و «پژوهش هاي تطبيقي در قالب متناقٓنما در شعر معاصر عربي بر اسـاس شـعر محمـود درويش ، امل دنقل و سعدي يوسف »(۱۳۸۹) روح الله صيادي نژاد در شماره هشتم مجله زبان و ادبيات عرب ، و مقاله «رنگ ميان رمانتيک و واقع گرايي در شعر سهراب سـپهري و سعدي يوسف »(۱۳۹۱) علي سليمي و رضا کياني در شماره ۲۳ مجلٳ الجمعيٳ الايرانيٳ للغٳ العربيٳ درباره لاهوتي نيز پژوهش هايي انجام شده است .
هدف اصلي در اين جستار پاسخ به پرسش زير است : - فضاي متشنج و غبارآلود سياسي ، پـژواک غربزدگـي ، جنـگ و اوضـاع نـاآرام مملکت ، دوري از وطن و دعوت به مبارزه و مقاومت در برابر استبداد چگونـه در اشعار اين دو شاعر منعکس شده است ؟ گذري بر زندگينامه ابوالقاسم لاهوتي و محمد سعدي يوسف خطه کرد، وام دار اديبان قهاري در ميدان فصاحت و بلاغت است که موجب شـد ايـن خطه قرن ها در طول تاريخ بدرخشد.