خلاصة:
هدف مطالعه حاضر مروری نظاممند بر پژوهشهای حوزه استانداردهای فرادادهای سازماندهی در کتابخانههای دیجیتالی بهمنظور شناسایی استانداردهای مطرح در این حوزه است که در منابع مختلف مورد اقبال پژوهشگران قرار گرفته است و کوشیده است تا آنها را بر حسب حوزة عملکردی و نقشی که در کتابخانههای دیجیتالی ایفا میکنند، مقولهبندی کند. ، با تبیین جایگاه استانداردهای مورد مطالعه، این امکان فراهم میشود تا موقعیت عملکردی استانداردهای دیگری که در حوزة کتابخانه دیجیتالی گسترش یافتهاند و از لحاظ کارکردی شبیه استانداردهای جامعه این پژوهش هستند، مشخص شود. روش پژوهش نظاممند برای مطالعه استفاده شد. برای انجام مطالعه با چند مرحله جستوجو در پایگاههای اطلاعاتی در نهایت42 منبع پژوهشی مورد مطالعه قرار گرفتند. یافتهها نشان داد که کتابخانههای دیجیتالی در بخش سازماندهی منابع خود در هفت حوزه توصیف منابع، تعیین ساختار منابع، مدیریت منابع، ساماندهی محتوای منابع، تعیین قالب محلی در نظام مدیریتی پایگاه داده کتابخانه دیجیتالی، تعیین بستر معنایی و مبادله از استانداردهای فرادادهای و پروتکلها استفاده میکنند. در هر حوزه عملکردی استانداردهای آن مشخص و معرفی گردید (در مجموع 50 استاندارد). در بین جامعه پژوهش MARC با سهم 5/ 60 %، DC با 7/ 44 % و OAI و MODS با سهم 1/ 42 % جز شناختهشدهترین استانداردهای فرادادهای سازماندهی در جامعه مورد بررسی بودند. در این میان Audio-MD، VIDEO –MD با سهم 3/ 5 درصدی کمترین میزان شناخت را داشتند. از نتایج حاصل میتوان نتیجه گرفت که میزان توجه به استانداردهای حوزه سازماندهی منابع چندرسانهای و غیر متنی در متون علمی پایین است و میتواند موجب مهجور ماندن سازماندهی در این حوزه باشد.
The purpose of this study is systematic reviewing of organizing metadata standards to find the status of researches in digital libraries. The research attempted to categorize them in terms of the functional area and role that they play in digital libraries. By identifying the statue studded standards, it is possible to determining the functional place of other standards that expanded in the digital library area and are functionally similar to covered standards in this research. In this way, systematic review used for study. By searching in databases, finally 42 research selected for final review. Findings showed that The organizing standards based on they role in digital library; could be classified in seven sections (include Resource description, Resource structure determination, Resource management, Resource content organization, Local format definition in digital library database management system, Semantic context and interoperability). Then a set of standards in each area identified (50 standards in total). The results finally showed that MARC with 60.5%, DC with 44.7% and OAI and MODS with 42.1% were the most known standards. Audio-MD, VIDEO-MD with 5.3% also were the most unknown.
ملخص الجهاز:
استانداردهای فراداده ای سازماندهی منابع اطلاعاتی در کتابخانه دیجیتالی: مروری نظامند دکتر یعقوب نوروزی ١، نیره جعفری فر 2 مطالعات دانش شناسی سال ششم ، شماره ٢٤، پاییز ٩٩، ص ١١١ تا ١٣٧ نوع مقاله : مقاله پژوهشی تاریخ دریافت : ٩٨/١٢/٠٢ تاریخ پذیرش : ٩٩/٠٥/١١ چکیده هدف مطالعه حاضر مروری نظام مند بر پژوهش های حوزه استانداردهای فراداده ای سازماندهی منابع در کتابخانه های دیجیتالی به منظور شناسایی استانداردهای مطرح در این حوزه است که در منابع مختلف مورد اقبال پژوهشگران قرار گرفته است .
یافته ها نشان داد که کتابخانه های دیجیتالی در بخش سازماندهی منابع خود در هفت حوزه توصیف منابع ، تعیین ساختار منابع ، مدیریت منابع ، ساماندهی محتوای منابع ، تعیین قالب محلی در نظام مدیریتی پایگاه داده کتابخانه دیجیتالی، تعیین بستر معنایی و مبادله از استانداردهای فراداده ای و پروتکل ها استفاده میکنند.
در این مرحله اقدامات زیر انجام گرفته است : - شناسایی پژوهش : برای یافتن آثار علمی منتشر شده در زمینه های موضوعی که مطالعات حوزه استانداردهای سازماندهی اطلاعات در کتابخانه های دیجیتالی در آنها انجام شده ، تلاش شد تا با جستجوی اصطلاحاتی مانند: کتابخانه دیجیتالی ، استانداردهای فراداده ای، استاندارهای سازماندهی، کتابخانه دیجیتالی ، metadata standard، organization standards ،digital library از طریق جستجو پیشرفته با استفاده از عملگرهای بولی ١ برای بازیابی منابع کاملاً مرتبط با استانداردهای سازماندهی اطلاعات در فیلدهای عنوان ، چکیده و کلیدواژه ها در مجله های حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی ، کتابشناسی های منتشر شده در این حوزه و آثار علمی نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی شناسایی شده انجام گیرد.
McKenna, Debruyne & O'Sullivan 5 Ifijeh, Segun-Adeniran & Igbinola 6 .