خلاصة:
یکی از پرسشهای اصلی اقتصاد، شناسایی عوامل مؤثر در بهرهوری نیروی کار است. یکی از پیشفرضها در این باره، تأثیرگذاری ارزشهای دینی بهعنوان یک عامل محرّک بنیادین بر نیروی کار مسلمان است که از باورهای اسلامی متأثر میباشد و تبلور اعتقاد به این باورها را میتوان در رفتارهای او مشاهده کرد. مبتنی بر این پیشفرض، لازم است برای تحلیل رفتارهای این عامل مهم تولید، به کشف راهکارهایی برای تقویت بهرهوری او و نیز تأثیرگذاری در کیفیت عملکرد نیروی انسانی پرداخت و فهرستی از اصول دینی اثرگذار بر نیروی کار مسلمان را استخراج کرد. امّا در این میان، آنچه اهمیت زیادی در اینگونه پژوهشها دارد، استفاده از روش تحقیق مناسب برای مراجعه به منابع دینی برای کشف گزارههای مناسب و ارائه یک مُدل مدیریتی است که براساس آن بتوان یک برنامه نظاممند جهت آموزش و رشد بهرهوری نیروی کار طراحی نمود. به همین دلیل در این مقاله تلاش شده به صورت تلفیقی از دو روش تحقیق میانرشتهای «تحلیل محتوا» و «تفسیر موضوعی−علمی» برای استخراج ارزشهای دینی اثرگذار بر بهرهوری نیروی کار استفاده شود. همچنین در این مسیر با نگاهی به برنامههای توسعه پنجساله کشور، میزان هماهنگی آن با مؤلفههای استخراجشده مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد که مؤلفههای متعددی فراتر از آنچه اندیشمندان اقتصادی و مدیریتی بیان کردهاند، بر نیروی کار اثرگذار بوده و لازم است در فرایند تحوّل و بومیسازی علوم، به آموزههای دین اسلام بیش از پیش توجه ویژه شود.
One of the main questions in the field of economics is identifying the factors influencing labor productivity. One of the preconditions for this is the influence of religious values as a fundamental motivating factor on the Muslim labor force, which is influenced by Islamic beliefs, and the crystallization of belief in these beliefs can be seen in his behavior. Based on this premise, in order to analyze the behaviors of this important factor of production, it is necessary to discover strategies to strengthen his productivity and influence the quality of human resource performance and extract a list of religious principles affecting the Muslim labor force. However, what is of great importance in such research is the use of appropriate research methods to refer to religious sources to discover appropriate propositions and provide a management model based on which a systematic program for training and productivity growth can be developed. For this reason, this study attempts to combine the two methods of interdisciplinary research "content analysis" and "subject-scientific interpretation" to extract the religious values affecting labor productivity. Also, the alignment of the extracted components with the five-year development plans of the country has been examined along this path. The results indicate that many factors beyond what economic and managerial scholars have stated have had an impact on the workforce and that it is necessary to pay close attention to the teachings of the Islamic religion in the process of transformation and localization of science.
ملخص الجهاز:
ارزشهای یک جامعه نیز همواره تابع ویژگیهای قومی، مذهبی و فرهنگی ملتها بوده است و در کشور ایران به دلیل اهمیت والای دین اسلام، این ارزشها از منابع دینی بهویژه قرآن کریم ریشه گرفته است؛ ازاینرو شایسته است با مراجعه به این کتاب آسمانی، مؤلفههای اثرگذار بر نیروی کار را استخراج کرد تا بتوان برای افزایش بهرهوری نیروی انسانی کشور خود از آنها استفاده کرد.
وی سعی داشته بیان کند که بهرهوری به معنای امروزی آن در آیات و روایات نیز مورد توجه بوده است؛ - احمدزاده (1389) در مقاله «سوره عصر؛ منشور بهرهوری قرآن کریم» ضمن بیان دیدگاههای مختلف درباره بهرهوری، به تبیین دیدگاه اسلام از طریق آیات و روایات مرتبط با فعالیت نیروی انسانی پرداخته و در پایان تمرکز خود را بر مؤلفههای دینی بهرهوری در سوره عصر قرار داده و ویژگی مؤمنان بهرهور را تبیین کرده است.
در میان اصول قرآنی بهرهوری، برخی از اصول اختصاصاً از آیات قرآنی به دست آمده و در علم اقتصاد و مدیریت توجه جداگانهای به آنها بهعنوان عوامل مؤثر بر بهرهوری نیروی انسانی نشده است؛ باقی اصول نیز اگرچه بین ادبیات قرآنی و علوم روز مشترک است، امّا این نکته را گوشزد میکند که قرآن کریم 1400 سال پیش به این موارد توجهی ویژه و قابل تأمل داشته و برای زندگی متعالی انسانی در دنیا و عقبا برنامهریزی مبسوطی کرده است.