خلاصة:
برجسته سازی ویژگی و مشخّصۀ اصلی زبان ادبی است. برجسته سازی را می توان با هنجارگریزی و بیگانه سازی یا آشنایی زدایی یعنی انحراف هدفمند از قواعد زبان معیار ایجاد کرد. شاعران نوآور تلاش می کنند با کمک عناصر خیال و بهره گیری از مسائل زیبایی شناسی و با روش ابداعی و هنرمندانه در شعر، به واژه های روزمره که هیچ تشخّص ویژهای ندارند، جان بخشند و مخاطب خویش را به اوج التذاذ ادبی برسانند. پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی نگاشته شده است و بر آن است تا تحوّل زیبایی شناسانۀ صور خیال و تصویرسازی های ادبی ای را که از رهگذر آشنایی زدایی ادبی از اشیا و پدیده های پیرامون خود عادت زدایی می کنند و به کلام جلوۀ هنری می بخشند، در مجموعه شعر میخانۀ بیخواب از مهدی فرجی مورد بررسی قراردهد. این پژوهش با بررسی ابعاد زیبایی شاسانۀ صور خیال موجود در این اثر و با ذکر شاخصترین شواهد مثال مربوط به هر حوزه، بیشترین نوآوری مهدی فرجی را در این اثر از آن تشبیه و استعاره و کمترین نوآوری را در زمینۀ مجاز مرسل و کنایه دانسته است.
Foregrounding is the main characteristic of the literary language and will be possible with defamiliarization, deformation and deviation from the norm of the standard language. Innovative poets tries to use Image and the elements of aesthetic and creating artistic methods in poetry and vitalize the particular words, for enjoying their audiences. The present research is written by analytical descriptive method and tries to illustrate and investigate aesthetic evolution of images and Literary Imagery that gives the word an artistic effect. This research with scrutiny the beauty aspects of the images of this work and with the Indicating the most significant examples from that, indicates simile and metaphor as the most and metonymy as the least innovative images in this work.
ملخص الجهاز:
باتوجه به اينکه بررسيشعرشعرايمعاصربعدازانقلاب وشناخت وجوه نوآورانۀ اشعارآن هادرمحافل آکادميک وبه طورجديموردغفلت واقع شده است ،اين پژوهش در نظرداردبابررسيمجموعه شعرميخانۀبيخواب ازمهديفرجي،زيباترين بيگانه سازيها رادرتصويرسازيهاوصورخيال به کاررفته درشعرش که منجربه بيگانه سازيميشود نشان دهدومبتکرانه ترين تحولات رادربه کارگيريصورخيال موجوددراين اثرمورد بررسيقراردهد.
برايايماژياتصويرمعانيبسياريگفته شده است که درذيل به تعداديازآن هااشاره خواهدشد: درعام ترين مفهوم ،به آن بخش ازکاربردهايخلاقانه وهنريايگفته ميشودکه «از ترکيب کلمات باخيال حاصل ميشود»(آبرامز،١٣٦٤:ذيل واژةتصوير).
ک:براهني،ج ١،١٣٨٠:١١٥) ديلوييس ميگويد«درساده ترين شکل آن ،ايماژتصويرياست که به کمک کلمات ساخته شده است .
ازآنجاکه صورخيال شعريهمراه باکارکردهايخلاق وهنريزبان وبه واسطۀتصرفات خيال درزبان عادياست وبه اين نحوبه ادبيت زبان کمک ميکند،پژوهش حاضربامد نظرقراردادن وجوه آشنايي زدايانۀصورخيال درمجموعه شعرميخانۀبيخواب ،راه نشان دادن ادبيت کلام رابايافتن نوآوريهايايماژدراين مجموعه شعرمعاصرمدنظرقرارداده است وبرآن است تاشگردفرجيرادربهره گيريازتصاويرنوکه ازطريق آن به اجزاي / 244 شعرخودشکل داده وازاين رهگذرميان شعرش واجزايطبيعت ،پيونديبديع برقرار کرده است ،نشان دهد.
اغراق و مبالغه شفيعيکدکنيمعتقداست :علاوه بربحث هايچهارگانۀعلم بيان يعنيمجازواستعاره وتشبيه وکنايه که حوزةعموميصورخيال شاعرانه راتشکيل ميدهد،درميان مباحث علم بديع نيزچندبحث راميتوان به مواردقبليافزودومهم ترين عنصريکه دراين باب بايدازآن سخن گفت اغراق ومبالغه وانواع تقسيم بنديهايآن است .
نماد نماديک تصويرمجازياست که برچيزيغيرازخوددلالت ميکند؛ازاين نظربه استعاره شباهت دارد؛امابين نمادواستعاره تفاوت عميقيوجوددارد؛نخست اين که در نماد،قرينۀصارفه ايکه ذهن خواننده رابه سويمقصودپنهان کلمه هدايت کندوجودندارد؛ همچنين بين تصويروايدةپنهان آن به سختي ميتوان تشابهييافت .
اين آرايه درمجموعه شعر ميخانۀبيخواب نه تنهاازبسامدبالاييبرخورداراست ،بلکه چنان خلاقانه ونوآورانه به کارگرفته شده است که هرصاحب ذوقيرابه وجدميآورد؛بنابراين تشبيه ،مبتکرانه ترين آرايه ازنظرآشناييزداييادبيدراشعارفرجيبه شمارميرود.
اغراق ومبالغه نيزازديگرصنايعي است که علي رغم اين که کاربردش ازنظرکميکم تعدادنيست ،امانوآوريهايغريب سازانه درآن به پايتشبيه و استعاره نميرسد.