خلاصة:
جشن ها ریشه در فرهنگ و آداب و رسوم یک جامعه دارند و یکی از راه های شناخت جوامع توجه به همین آداب و رسوم و جشن هاست. در آثار منظوم به جا مانده از دوران گذشته، اشاره های مستقیم و غیر مستقیمی به جشن ها شده است. شاعران از جمله کسانی هستند که در حفظ و نگهداری جشن ها نقش به سزایی داشته اند. در گذشته جشن ها و اعیاد انعکاس بیشتری در شعر شاعران داشتند، دلیل آن شاید در این بود که اکثر آن ها شاعران درباری بودند که به مقتضای شرایط در هر جشن و عید شعری را به حاکمان و پادشاهان تقدیم می کردند. با پیدایش مشروطیت شعرا از دربارها فاصله گرفتند و شعر به کوچه و خیابان راه پیدا کرد و مردمی شد و با پرداختن به موضوعات مهم روز کم کم توجه به جشن ها و اعیاد نیز کم رنگ شد. شاعران یا به این جشن ها کم پرداخته اند و یا اگر هم توجهی صورت گرفته، موقعیت زمانی جشن مورد نظر بوده است. مهمترین جشنی که این شاعران به آن توجه کرده اند، جشن نوروز بوده است. در این پژوهش، جشن های ایرانی و اعیاد اسلامی که در شعر شهریار به عنوان یکی از شاعران بزرگ معاصر، به کار رفته اند، شناسایی و آداب و رسوم مربوط به آن ها بررسی شده است. پس از مطالعه دیوان شهریار به شناسایی هر یک از جشن های ایرانی و اعیاد اسلامی که در دیوان وی به کار رفته، پرداخته شده و عوامل مؤثر بر مقدار کاربرد این شاعر معاصر از جشن های ایرانی و اعیاد اسلامی شناسایی شده است. با توجه به بررسی به عمل آمده، از بین جشن های ایرانی، از جشن نوروز، جشن مهرگان، جشن سده و یلدا یاد شده است. هم چنین به اعیاد اسلامی فطر، ولادت پیامبر، نیمه شعبان و غدیر نیز اشارت رفته است.
ملخص الجهاز:
"شهریار در شعری که در مورد نیمۀ شعبان سروده است،به آماده نبودن امت اشاره میکند: چه دریایی است میلاد عظیم نیمۀ شعبان#که هم با کشتی نوح است و هم با ورطۀ طوفان کجا میلاد مهدی انفجار کورۀ خورشید#که از یک سو همه نور است و دیگر سو همه نیران چه میلادی که جبران میکند هرجا شکست دل#چه میلادی که با هرچه غرامت،میدهد تاوان پس از غیبت در این ده قرن تنها یک تذکر بود#نبود آن امت آمادهاش با عهد و با پیمان ولی امسال میلاد است و میعاد ظهورش هم#که امت در جهاد راه دین جان میکند افشان (دیوان شهریار،1387:1185) 7-عید غدیر در طول دوران غدیر در شعر شاعران جلوۀ خاصی داشته است.
(دیوان شهریار،1387:1210) در این شعر شهریار بدون اینکه از عید غدیر نام ببرد،به ضرورت وجود امام و رهبر برای هدایت انسانها اشاره میکند و با توجه به این اصل،ضرورت واقعۀ غدیر را خاطرنشان میکند: چه جای سر اگر سرور نباشد#نجنبد دست و پا تا سر نباشد خدا راهی گشود و هرگزش نیست#که رهرو باشد و رهبر نباشد شراب عاشقان در ساغری ریخت#که جز با ساقی کوثر نباشد (همان،ص 183) 8-ولادت پیامبر اکرم(ص) شهریار در شعری که به مناسبت تولد پیامبر(ص)سروده،به مدح حضرت علی(ع)نیز پرداخته است.
شهریار نیز این مضمون را در اشعارش به کار برده است: هلال عید عاشق ابروی تست#تو خود چون ماه در چاه محاقی (همان،ص 403) روزۀ هجر شکستیم و هلال ابرویی#منظر افروز شب عید وصالی کردیم (همان،ص 325) 10-نتیجهگیری بنا بر آنچه گذشت،میتوان گفت که شاعران به عنوان نمایندۀ اقشار مردم در بازتاب جشنها و اعیاد نقش مهمی در همۀ ادوار داشتهاند."