خلاصة:
در این مقاله، کوشش بر آن است تا افکار عرفانی پیامبر ایران باستان، با آموزه های عرفای بزرگ مسلمان ایرانی (مشخصا، عطار، مولوی، حافظ) سنجیده شود و بسیاری از شباهت های آن در عمل و با مثال آشکار گردد. پس از آشنایی مختصر با گات ها، زمان، زبان، ساختار و محتوای آن، در حد امکان به بررسی مقالات و حالات عرفانی از منظر این عرفای نامدار ایرانی پرداخته می شود و در هر مورد شاهد مثالی ارائه می گردد.
ملخص الجهاز:
"بررسی و سنجش افکار عرفانی آشوزرتشت در گاتها با آثار عرفای بزرگ مسلمان فارسیسرای* مجلۀ مطالعات ایرانی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان سال نهم،شمارۀ هجدهم،پاییز 1389 دکتر کتایون نمیرانیان استادیار دانشگاه شیراز چکیده در این مقاله،کوشش بر آن است تا افکار عرفانی پیامبر ایران باستان،با آموزههای عرفای بزرگ مسلمان ایرانی(مشخصا،عطار،مولوی،حافظ) سنجیده شود و بسیاری از شباهتهای آن در عمل و با مثال آشکار گردد.
آیا آنچه از که میخواهم فرابگویم،درست است؟آیا آرامش،راستی را میافزاید و در پرتو منش نیک شهریاری را برای جهانیان آماده میسازد؟بگو برای چه کسانی این جهان بارور شادیبخش را آفریدی؟ 6-4-چلهنشینی «خلوت و عبادت و مجاهدت چهل روز،از مستحسنات صوفیه است و به قول عز الدین محمود کاشانی،این سنت خلوتنشینی در روزگار رسول الله(ص)نبود و صوفیان بعدها آن را پذیرفتند و طالبان حق از بهر سلامت دین،صوامع و خلوات اختیار کردند.
زیرا خدای دانا از پرتو راستی به وی فراوانی جهان مینوی و مادی و زندگانی نیک برای همیشه ارزانی داشته است و حتی کسانی که با وی دشمنی میورزیدهاند،اکنون گفتار و کردار دین بهی را آموختهاند.
بعد از بررسی آثار مختلف-که بسیاری موارد به دلیل رعایت اختصار حذف شده است-نگارنده به این نتیجه میرسد که بین سبکهای مختلف عرفانی،اندیشههای اشوزرتشت به اندیشههای مولانا جلال الدین رومی(مولوی)بسیار نزدیکتر است که در شاهد مثالهای مختلف آمده است و پس از آن میتوان جداگانه به ارادت خواجه حافظ به«پیر مغان»و اصطلاحات ویژۀ او پرداخت."