Abstract:
شتاب گرفتن عوامل درونی و بیرونی و پیوندهای حاصل از آن بر فضاهای روستایی در چند دهه اخیر با تحولات گستردهای روبرو بوده که ساختار و کارکرد نواحی روستایی را در مناطق مختلف کم و بیش متحول ساخته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تبیین عوامل موثر بر تغییرات کارکردی در نواحی روستایی استان قم به روش توصیفی و تحلیلی – پیمایشی انجام شد، با بهرهگیری از تحلیل عاملی دیدگاههای 145 نفر از کارشناسان و مدیران خبره در برنامهریزی و توسعه روستایی هشت عامل به عنوان عوامل اثربخش بر تغییرات کارکردی از دیدگاه کارشناسان و مدیران استخراج و نامگذاری شدند. عامل اول، محدودیتهای توسعه کشاورزی و اشتغال در نواحی روستایی با تبیین بیش از 14 درصد از کل واریانس به عنوان مهمترین عامل معرفی شد. عوامل دسترسی و مراودات شهر و روستا، گسترش گردشگری، گسترش شهرنشینی، جاذبههای محیط روستایی، سرمایهگذاری جدید در روستاها، تحولات جمعیتی و امکانات و خدمات، به ترتیب، 79/12، 48/ 9، 50/ 8، 80/ 6، 20/5، 84/4 و 46/4 درصد از کل واریانس متغیرهای موثر برتغییرات کارکردی در نواحی روستایی را تبیین نمودند. که در مجموع 55/66 درصد از واریانس کل متغیرها را تبیین میکنند
The purpose of this research is to investigate the factors which are affected the functional changes of rural areas in Qom province which was implemented by the descriptive، analytic-measuring methodology. In this project، 145 experts and managers related to planning and rural development were questioned about their views. After this investigation، by the method of factor analyzing، eight key factors as the affective factors on functional changes of the rural areas were extracted and entitled. First factor، limitations in development of agriculture and employment in rural areas have at least 14% of the total variance and identified as the most important factor. Access and interaction of urban and rural areas، the promotion of tourism، the urbanization of the rural environment attractive، the new investment in rural areas the population changes and the facilities and services، respectively، 12.79% ،9/48% ،8/50% ،6/80% ،5/20% ،4/84% and 4.46% of the total variance of the variables explained
Machine summary:
تغييرات کاربري اراضي روستاها بـه صورت احداث باغ و خانه هاي دوم، استقرار کارخانجات و شرکت ها و ادارات دولتـي در اراضـي روستاهاي همجوار بوده است (نوروزي، ١٣٨٥، ص٥) رهنمايي (١٣٦٩) در مطالعه خود تحت عنوان "توسعه تهران و دگرگوني در ساختارهاي نواحي روستايي اطراف" به بررسي روند گسترش شهر تهران و ايجاد شهرهاي جديـد از طريـق تبـديل و ادغام روستاها در شهر، گسترش و متورم شدن جمعيتي شهرهاي قديم و جديد و اثرات اين رونـد به شهرنشيني و تغييرات فيزيکي روستاهاي اطراف پرداخته است (رهنمايي ، ١٣٦٩، ص٢٤).
p ,٢٠٠٣ ,Sharp &Smith ;٣٤.
محدوديت توسعه کشاورزي و اشتغال امکانات و دسترسي و مراودات خدمات شهر و روستا 14/46 4/46 12/79 تحولات 4/84 تغييرات کارکردي در گسترش جمعيتي نواحي روستايي گردشگري 9/48 5/20 8/50 6/80 سرمايه گذاري گسترش جديد در روستاها جاذبه هاي شهرنشيني محيط روستاها شکل ٣.
عوامل استخراج شده مؤثر بر تغييرات کارکردي در نواحي روستايي استان قم نتيجه گيري نتايج تحقيق نشان مي دهد که تغييـرات کـارکردي در نـواحي روسـتايي اسـتان قـم از عوامـل مختلفي نشأت مي گيرد.
ترکيب برخي متغيرهاي مربوط به داخل محيط روستا با متغيرهايي که منشاء بيروني داشته اند، تحت تأثير روابـط و پيونـدهاي شـهر و روسـتا منجـر بـه تغييرات کارکردي و بعضا بازساخت روستايي (شکل گيري ساخت هاي جديـد) در برخـي نـواحي روستايي استان گرديده است .