Abstract:
مخاطرات محیطی همواره موجب تغییراتی در شرایط زیست محیطی سکونتگاه های انسانی شده و خسارت های گسترده ای را بر جوامع بشری تحمیل می نماید. همجواری سامانه های شهری با مناطق پایکوهی و شیب های تند طبیعی در حوضه های کوهستانی، آسیب پذیری ناشی از حرکات دامنه ای از نوع لغزشی را افزایش داده است. حوضه کوهستانی رود ـ دره فرحزاد یکی از مناطق شهری- کوهستانی کلان شهر تهران است که در معرض آسیب پذیری ناشی از حرکات دامنه ای از نوع لغزشی قرار دارد. در این مقاله با هدف تحلیل ژئومورفولوژیکی توسعه شهری و آسیب پذیری ناشی از حرکات زمین لغزش، پهنه بندی خطر زمین لغزش ها با استفاده از تلفیق مدل های وزن دهی چند معیاره انجام شده است. پس از بررسی در مورد ویژگی های طبیعی حوضه مطالعاتی و بازدید میدانی، شش عامل و متغیر مستقل شامل عوامل سنگ شناسی، ارتفاع، شیب دامنه ها، جهت دامنه ها، فاصله از گسل ها و فاصله از شبکه زهکشی به عنوان عوامل موثر در وقوع زمین لغزش های منطقه انتخاب شده است. نقشه ها در محیط نرم افزاری Arc GIS توسط عملگرهای فازی و مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) تولید شده است. به منظور تحلیل بین آسیب پذیری ناشی از زمین لغزش ها و طبقات توسعه یافته شهری، نقشه کاربری زمین در حوضه با نقشه نهایی پهنه بندی خطر همپوشانی داده شد. نتایج نشان داد که از حدود 13.2 درصد مساحت محدوده مورد مطالعه (3.039596 کیلومترمربع) که توسط کاربری های مختلف شهری اشغال گردیده است، 87.66 درصد در محدوده با خطر کم و بسیار کم، 3.36 درصد در محدوده با خطر متوسط و 8.96 درصد در محدوده با خطر زیاد و بسیار زیاد قرار دارد.
Machine summary:
در این مقاله با هدف تحلیل ژئومورفولوژیکی توسعه شهری و آسیب پذیری ناشی از حرکات زمین لغزش ، پهنه بندی خطر زمین لغزش ها با استفاده از تلفیق مدل های وزن دهی چند معیاره انجام شده است .
پهنه بندی خطرزمین لغزش با استفاده از مدل های منطق فازی و تحلیل سلسله مراتبی نیز توسط محققین مختلف از جمله مهدوی فر و همکاران (١٣٧٦)، فاطمی عقدا و همکاران (١٣٨٤)، پورقاسمی و همکاران (١٣٨٨)، بایناجی و همکاران (١٩٩٨)٤ ، چـای و همکـاران (٢٠٠٢)٥، پیـستوچای و همکـاران (٢٠٠٢)، 6 تنگستانی (٢٠٠٣)، کومک (٢٠٠٦)٧، چامپاتی ری (٢٠٠٧)٨ و لی (٢٠٠٧)٩ انجام شده است .
(٢٠٠٧) ٩ - Lee(٢٠٠٧) بر این اساس ، در این مقاله با هدف تحلیل ژئومورفولوژیکی توسعه شهری و آسیب پذیری ناشـی از حرکات زمین لغزش ، پهنه بندی خطر زمین لغزش ها با استفاده از تلفیـق مـدل هـای وزن دهـی چند معیاره صورت گرفته است .
/ شکل (١) موقعیت محدوده مورد مطالعه مواد و روش ها در این مقاله با هدف تحلیل ژئومورفولوژیکی توسعه شهری و آسیب پذیری ناشی از حرکـات زمین لغزش در حوضه رود دره فرحزاد، پهنه بندی خطر زمـین لغـزش هـا بـا اسـتفاده از تلفیـق مدل های وزن دهی چند معیاره انجام شده است .
/ شکل (٨) فرمول و تابع جهت سنگ شناسی (خطی کاهشی ) ( به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل (٩) نقشه های ارزش فازی لایه های مورد استفاده - تلفیق با استفاده از مدل Fuzzy در این بخش با استفاده از سه عملگرفازی (Gamma, And, OR)، پهنه بندی زمین لغزش در محدوده مورد مطالعه مشخص شده است .