Abstract:
از نظرملاصدرا، مسئلة مطابقت و عدم مطابقت، در علم حصولی مطرح است؛ زیرا علم حصولی صورتی از شیء در ذهن است، و صورت ذهنی باید با واقع مطابقت داشته باشد.وی بر این باور است کهماهیت واسطة بین عین و ذهن است که در هر دو مرتبة وجودی عینا تکرار شده است. البته اشکالاتی بر نظریة ماهوی ملاصدرا وارد آمده که در نهایت حاکی از آن است که این نظریه نتوانسته به نحو متقن مطابقت ذهن و عین را اثبات کند. از طرف دیگر با توجه به اصالت وجود و تشکیک وجود میتوان نظریة اینهمانی وجود عینی را مطرح کرد که بر اساس آن، علم وجود برتر ماهیت معلوم است.
Machine summary:
مقدمه در باب شناخت ، مسئلة مهمی که در ابتدا باید مدنظر قـرار گیـرد ایـن اسـت کـه بحـث از شناخت شناسی شناخت ، بحث از جنبة حکایت گری و واقع نمایی است ، که همـین مسـئله ، اختلاف نظر عمده ای بین متفکران فلاسفة اسلامی و غربی به وجود آورده است ؛ چراکه بـا * دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم تحقیقات اصفهان ebabapour58@gmail.
صدرا نیز در این باره می گوید علم به چیزی یا همان وجـود آن چیز است ، مانند علم نفس ناطقه به ذات و صفات خود، یا این که وجـود علمـی شـی ء بـا وجود عینی اش متفاوت است ؛ مانند علم ما به اشیای بیرون از وجـود مـا، کـه بـه آن علـم حصولی گفته می شود (رازی و ملاصدرا، ١٤١٦: ٤٥-٤٦).
حکما با این نظریه عقیده دارند که آن چه در ذهن ما هست بعینه در خارج نیز هسـت و با تحقق علم ، چیزی در موطن نفس به وجـود مـی آیـد کـه آثـار خـارجی بـر آن مترتـب نمی شود و از آن به وجود ذهنی یـاد مـی شـود و ایـن غیـر از نظریـة شـبح اسـت .
بـر اسـاس مبانی حکمت متعالیه در نظریة تطابق ماهوی آن چه از علم حصولی به دست مـی آیـد ایـن است که این ادراکات تا حدودی از وجودات خارجی حکایت می کنند؛ زیـرا حقیقـت هـر چیز همان وجود آن است و آثار و احکام آن نیز به وجودش مرتبط است ، که جز با مشاهدة حضوری نمی توان آن را شناخت و هیچ وجودی از این خصیصة ذاتی عاری نیسـت و بـه ذهن منتقل نمی شود.