Abstract:
انتخابات، فرایندهای انتخاباتی، تصمیمگیری و تصمیمسازی بهوسیلة نهادهای منتخب، از جمله اصول بیشتر کشورهای جهان برای توسعه و تکامل است. یکی از مناسبترین ظرفیتها برای اعتمادسازی بیشتر بین اقوام و افکار مختلف و جذب و هدایت آنها بهسوی یک آرمان و اندیشة سیاسی مشترک و حفظ تمامیت کشور، وجود نهاد قانونگذاری در کشور است. نهادی که مهمترین هدف آن، وضع قوانین عادلانه است. این مهم در کشوری مانند ایران که از نظر قومی- مذهبی و زبانی متنوع است، اهمیت ویژهای دارد. تجمع نمایندگان ملت از سراسر کشور بهصورت برابر، بدون توجه به قومیت، زبان و مذهب، الگویی متناسب از مشارکت سیاسی تمام ملت را به نمایش میگذارد. این امر در بلندمدت، بر تقویت نیروهای مرکزگرا تأثیر خواهد گذاشت و اصل وحدت، وفاق و وفاداری ملی و یکپارچگی سیاسی- فضایی را بههمراه خواهد داشت. از اینرو، پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به دو پرسش اساسی خواهد بود: 1. آیا در جمهوری اسلامی ایران، با توجه به پراکندگی جمعیت و وسعت سرزمین، فرصت برابر برای دستیابی به کرسیهای مجلس شورای اسلامی برای همة مردم وجود دارد؟ 2. در صورت نبود دسترسی مناسب، علل اصلی آن چه بوده است؟ نتایج نشان داد که در ایران، فرصت برابر در دسترسی به کرسیهای مجلس برای همة مردم با توجه به وسعت و پراکندگی جمعیت فراهم نیست و تمایز زیادی بین استانها دیده میشود. ارزش رأیها در استانهای مختلف، متفاوت است و مجموعهای از عوامل که عمدتا منشأ سیاسی و مدیریتی داشتهاند، بهصورت زنجیرهای به نبود تعادل منجر شدهاند.
Machine summary:
مشخصات هریک از کلان حوزه های انتخاباتی کشور سمنان ٧٤٢،٥٨٩ ٤ ٤ ٦١٠٩٨ ٤٣٦١٤٧ ٦٥٣٢٤ ٩٠٨٩٩- خراسان جنوبی ٤٢٠،٦٣٦ ٤ ٤ ٧٠٣٦٨ ١٠٥١٥٩ ١٧٦١٧ ٢٣٨٨٨- اردبیل ١٥٥،٢٢٨،١ 7 5 ٥٢٧١٨ ٤٥١١٧٥ ٦٤٧٢ ٨٩٢٧١- ایلام ٧٨٧٥٤٥ ٢ ٣ ٢٠٦٢١ ٩٢٩١٨١ ٠٦٩٧ ٤١٤٦٥- گیلان ٨٦١،٤٠٤،٢ ١١ ١٣ ٥٣٩،١٤ ٩٨٩،١٨٤ ١١٨،١ ٣٥٤٦٢- همدان ٢٦٧،٧٠٣،١ ٧ ٩ ١٨٧٢٠ ٢٥٢١٨٩ ٢٤٣٢ ٠٩١٥٨- آذربایجان شرقی ٤٥٦،٦٠٣،٣ ١٣ ١٩ ٧١٠٤٧ ٦٥٦١٨٦ ٥١١٢ ٦٨٧٥٧- لرستان ٥٢٧،٧١٦،١ 9 7 ٥٦٣٢٩ ٧٢٥١٩٠ ٢٨٥٣ ٦١٨٥٦- زنجان ٦٠١،٩٦٤ ٤ ٥ ٦٨١٢٢ ٩٢٠١٩٢ ٥٣٦٤ ٤٢٣٥٤- مرکزی ٢٥٧،٣٥١،١ 7 6 ١٧٣٣٠ ٠٣٧١٩٣ ٣١٠٤ ٣٠٦٥٤- خراسان شمالی ٥٧٢،٨١١ ٣ ٤ ٤١٦٢٨ ٨٩٣٢٠٢ ١٠٤٧ ٤٥٠٤٤- کهگیلویه و بویراحمد ٢٩٩،٦٣٤ ٣ ٣ ٠٣١١٦ ٤٣٣٢١١ ٣٤٤٥ ٩١٠٣٥- چهارمحال و بختیاری ٩١٠،٨٥٧ ٤ ٤ ٨٩٠١٦ ٤٧٨٢١٤ ٢٢٣٤ ٨٦٦٣٢- بوشهر ٢٦٧،٨٨٦ ٤ ٤ ٥٠٣٢٣ ٥٦٧٢٢١ ٨٧٦٥ ٧٧٦٢٥- گلستان ٠٨٧،٦١٧،١ 7 6 ٥٨٠٢٠ ٠١٢٢٣١ ٩٤٠٢ ٣٣١١٦- کرمانشاه ٣٨٥،٨٧٩،١ 8 6 ٣٢٥٢٦ ٩٢٣٢٣٤ ٢٩١٣ ٤٢٠١٢- خوزستان ٩٧٩،٢٧٤،٤ 18 14 ٨٥٢٦٦ ٤٩٩٢٣٧ ٧١٤٣ ٨٤٤٩- آذربایجان غربی ٤٥٩،٨٧٣،٢ 12 9 ٤٩٠٣٩ ٤٥٥٢٣٩ ٢٩١٣ ٨٨٨٧- اصفهان ٢٥٦،٥٥٩،٤ 19 15 ٥٤٧١٠٩ ٩٦١٢٣٩ ٧٦٦٥ ٣٨٢٧- کردستان ١٥٦،٤٤٠،١ 6 5 ٥٨٤٣٠ ٠٢٦٢٤٠ ٠٩٧٥ ٣١٧٧- فارس ٨٧٨،٣٣٦،٤ 18 15 ١٩٨١٢٥ ٩٣٨٢٤٠ ٩٥٥٦ ٤٠٥٦- مازندران ٤٣٢،٩٢٢،٢ 12 9 ٤٠٠٢٤ ٥٣٦٢٤٣ ٠٣٣٢ ٨٠٧٣- یزد ٨١٨٩٩٠ ٤ ٤ ٢٨٠١٣٠ ٧٠٥٢٤٧ ٥٧٠٣٢ ٣٦٢+ کرمان ٤١٣،٦٥٢،٢ 10 9 ١٢٤١٨٠ ٢٤١٢٦٥ ٠١٢١٨ ٨٩٨١٧+ هرمزگان ٦٧٤،٤٠٣،١ 5 3 ٨٠٠٧٠ ٧٣٥٢٨٠ ١٦٠١٤ ٣٩٢٣٣+ قزوین ٢٠٠،١٤٣،١ 4 3 ٠٩٧١٦ ٨٠٠٢٨٥ ٠٢٤٤ ٤٥٧٣٨+ سیستان و بلوچستان ٧٤٢،٤٠٥،٢ 8 6 ٩٣٢١٧٧ ٧١٨٣٠٠ ٢٤٢٢٢ ٣٧٥٥٣+ خراسان رضوی ٠٧٩،٥٩٣،٥ 18 12 ٢٥٩١٤٣ ٧٢٧٣١٠ ٩٥٩٧ ٣٨٤٦٣+ تهران ٩٩١،١٣٢،١١ 35 6 ٤٩١١٣ ٠٨٥٣١٨ ٣٨٥ ٧٤٢٧٠+ قم ٧٣٧٠٤٦١ ١ ٣ ١١٨٧٢ ٩١٢٣٤٨ ٩٥٧٣ ٥٦٩١٠١+ البرز ٣٧٥،٢٨٩،٢ ٣ ٣ ٨٣٣٥ ١٢٥٧٦٣ ٩٤٤١ ٧٨٢٥١٥+ منبع : سرشماری سال ١٣٨٥ و آمارنامۀ مجلس شورای اسلامی با توجه به آمار ذکرشده در جدول ١، درحال حاضر در کشور، ٢٠٢ حوزة انتخاباتی در ٣١ استان ، با ٢٩٠ نمایندة مجلس وجود دارد.
نسبت وسعت به تعداد نمایندگان در سطح کشور منبع : محاسبه های نگارندگان براساس سرشماری سال ١٣٨٥ و آمارنامۀ مجلس شورای اسلامی اطلاعات نمودار ٣ نشان میدهد که در استان تهران ، به ازای هر ٣٨٥ کیلومتر مربع و در استان یزد به ازای هر ٥٧٠،٣٢ کیلومتر مربع مساحت ، یک نماینده در مجلس حضور دارد که این نامتناسب بودن - همان طور که در نقشۀ ٢ دیده میشود- بیانگر تفاوتی عمیق بین استان های کشور است .
R. , 2002, Political Geography of Iran, Samt, Tehran.