Abstract:
حاشیهنشینی همواره بهصورت یک معضل مطرح شده و برای رهایی از آن راهکارهای بسیاری تدارک دیده شده است. همدان هم مانند بسیاری از شهرها، درحال طی مسیر شهرنشینی است. یکی از محلهها با اسکان غیر رسمی شهر همدان، محله یا منطقة حصار است. در این پژوهش، به بررسی کیفیت زندگی ساکنان این محله با رویکرد ذهنی پرداخته شده است تا نگاه ساکنان با رویکرد پایین به بالا بررسی شود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی- توسعهای و از نظر شیوة انجام، توصیفی- تحلیلی بوده است و براساس مطالعة کتابخانهای و تکمیل پرسشنامه انجام شده است. در این پژوهش، تعیین حجم نمونه براساس فرمول کوکران بهدست آمد. در بخشمطالعههای میدانی، دادهها به شیوههای مختلف مشاهده شدند. پس از مراجعه به محل، پرسشنامه در طیف لیکرت پنجمقیاسی طراحی شد. در این راستا و در جهت اهداف تحقیق، از طریق تحلیل رگرسیون چندگانه و تکنیک تحلیل مسیر، نوع و شدت روابط و تأثیرهای مستقیم و غیر مستقیم هریک از متغیرهای مستقل بر متغیر وابستة نهایی و میانی تحلیل شد. براساس اطلاعات بهدستآمده، بیشترین تأثیر کل، مربوط به متغیرهای اقتصادی است. درنهایت، فرضیة اول پژوهش، مبنی بر غیر مستقیمبودن اثر بعضی از مؤلفهها بر کیفیت زندگی محلة حصار و فرضیة دوم، مبنی بر اهمیت متغیرهای اقتصادی بهعنوان مؤثرترین مؤلفة تأثیرگذار بر کیفیت زندگی تأیید شد و امکانات تفریحی و ورزشی، بهعنوان مهمترین نیاز ساکنان تشخیص داده شد.
Machine summary:
بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی ساکنان مناطق غیر رسمی (مطالعۀ موردی : محلۀ حصار همدان ) کرامت اله زیاری*- استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران حسین رفیعیمهر- دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکدة علوم زمین ، دانشگاه شهید بهشتی پذیرش مقاله : ١٣٩١/١٠/٢٥ تأیید نهایی: ١٣٩٢/٠٢/٢٣ چکیده حاشیه نشینی همواره به صورت یک معضل مطرح شده و برای رهایی از آن راهکارهای بسیاری تدارک دیده شده است .
درنهایت ، فرضیۀ اول پژوهش ، مبنی بر غیر مستقیم بودن اثر بعضی از مؤلفه ها بر کیفیت زندگی محلۀ حصار و فرضیۀ دوم ، مبنی بر اهمیت متغیرهای اقتصادی به عنوان مؤثرترین مؤلفۀ تأثیرگذار بر کیفیت زندگی تأیید شد و امکانات تفریحی و ورزشی ، به عنوان مهم ترین نیاز ساکنان تشخیص داده شد.
در این پژوهش ، برای بررسی کیفیت زندگی محیطی ، از ١٢ شاخص کلی مسکن ، آموزش ، پلیس ، امنیت ، حمل ونقل ، جاده ها، درمان ، خدمات عمومی و محیطی شهری ، اقتصادی و تفریحی استفاده شده و در بخشی نیز به بررسی کیفیت زندگی شخصی پرداخته شده است .
با توجه به جدول ٥ و شکل ١ میتوان نحوة تأثیرگذاری شاخص ها بر کیفیت زندگی ساکنان محلۀ حصار را درک کرد که راهنمای بسیار خوبی در برنامه ریزی برای ارتقای این محلۀ حاشیه نشین است .
, 2006, Monitoring Urban Quality of Life Experience, Social Indicators Research.
, 2004, Constituents of Quality of Life and Urban Size, Social Indicators Research, Vol. 74, No. 3, PP.