Abstract:
پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد توصیفی - تحلیلی و با هدف تبیین و شناخت تاثیرات انقلاب اسلامی بر بسط و گسترش فقه سیاسی شیعه به رشته تحریر درآمده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که این انقلاب به اقتضای هویت دینی اش از یک سو و نقش و جایگاه خاص فقهای شیعه در پیدایش آن از سوی دیگر، فقه سیاسی را به گونه ای ملموس تر با زندگی سیاسی ایرانیان مرتبط کرد. در این مسیر تلاش های فقهی و سیاسی حضرت امام خمینی (ره) پیش از انقلاب و همچنین پس از آن، توانست جایگاه سیاست مبتنی بر شریعت را در جهان بلند کند و بر اعتبار دولت های مبتنی بر شریعت و مخصوصا دولت اسلامی و شیعی بیافزاید. در واقع پیروزی انقلاب اسلامی و تاسیس جمهوری اسلامی بر پایه آموزه های فقهی سیاسی شیعه به ویژه نظریه ولایت فقیه، ضمن تاکید بر اهمیت فقه سیاسی در مجموعه دانش سیاسی ایرانیان، زمینه های ارتقاء جایگاه معرفت شناختی آن را از «دانش احکام شرعی ناظر به زندگی سیاسی» به «دانش سیاسی اسلامی تنظیم کننده زندگی سیاسی» و نیز به مرتبه « نظام سازی» فراهم کرد.
Using descriptive-analytic approach، the present research aims at identifying and explaining the influences of Islamic Republic of Iran on the expansion of Shia Political Feghe. The findings of the study show that Islamic revolution، based on its religious identity on the one hand and the role and position of its Shia jurists in its emergence، on the other hand، has connected the political Feghhe to Iranian`s political life in a concrete way. In this regards، Imam Khomeini's juridical and political efforts before and after the revolution could promote the position of politics based on religion in the world and could increase the value of governments based on religion، particularly Islamic and Shia government. In fact، the victory of Islamic revolution and the establishment of Islamic Republic of Iran based on Shia political Feghhe instructions، and especially the theory of the supreme spiritual leader، and further the emphasis on the importance of political Feghhe in Iranian canon of political knowledge، have paved the way for promotion of its epistemological position from "the knowledge of religious commands supervising political life" to "political Islamic knowledge balancing political life" and has also helped provide the rank of "regime making".
Machine summary:
انتشار این دروس در قالب کتاب «ولایت فقیه » و یا «حکومت اسلامی» مبارزات را وارد مرحله ی جدیدی کرده و در سطح وسیع تر تحول عمیقی در حوزه ی فقه سیاسی اسلام به وجود آورد و زمینه را برای طرح های مختلف در ابعاد مختلف حکومتی فراهم نمود ( امام خمینی (ره )، ١٣٧٥ : ١٥٨و١٤٢ و١٣٣).
فقهاء شیعه و گروه های اسلامگرا از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی در مواجهه با مسائل مختلفی در حوزه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی قرار گرفتند که میبایست در مورد نحؤە مواجهه با آنها و حکم شرعی آن موضع گیری کنند که همه این موارد زمینه پویایی فقه سیاسی شیعه را دو چندان می نمود.
در مجموع ، این نوع چالش های فکری و فقهی پیامدهای مهمی در بین جریانات مهم فکری اسلامگرا در کشور و تأثیرات مهمی بر فقه شیعی بر جای گذارد ب ) نقش و کارکرد انقلاب اسلامی در تحول بخشی به فقه سیاسی شیعه هر چند پیدایش فقه سیاسی به مقطع بعد از انقلاب اسلامی باز نمیگردد؛ بلکه محصول تجربه فقهی قرن ها پیش است و منابع آن را قرآن ، سنت پیامبر (ص ) و اهل بیت علیهم السلام (سیره و اقوال آنان )، عقل و اجماع تشکیل میدهد اما مطابق با نمودار ذیل میتوان گفت انقلاب اسلامی بیشترین نقش و کارکرد را در تحول بخشی به فقه سیاسی شیعه ایفاء نموده است که شرح آن ها از این قرار است : توجه جدی به فقه سیاسی نسبت به گذشته تحرک بخشی به فقه سیاسی و پررنگ کردن چهره آن افزودن اجزاء و ابعادی به فقه سیاسی تعمیق شناخت سیاسی در فقه برجسته سازی جایگاه ولایت فقیه و حکومت اسلامی بـه عنـوان نقطـه مرکـزی و نقش انقلاب اسلامی محوری فقه سیاسی در تحول بخشی به به رسمیت شناختن فقه سیاسی به عنوان یک رشته علمی فقه سیاسی شیعه نگاه فلسفی به فقه سیاسی تقویت قرائت های عقل گرایانه از احکام شریعت افزایش نقش حکومت اسلامی در تعیین مصادیق شریعت احیاء و برجسته سازی جایگاه مصلحت اجتماعی در فقه سیاسی بستر سازی برای مقایسه فقه سیاسی شیعه با فقه سیاسی اهل سنت تاسیس مراکز، موسسات و نشریات فقه پژوهی نقش و کارکرد اول : ایجاد توجه به فقه سیاسی؛ فقه سیاسی در گذشته در حاشیه قرار داشت ، و شاید هم تا حدودی گرد مهجوریت بر آن نشسته بود.