Abstract:
جنبش" گولن "در ترکیهی نوین، امروزه به عنوان یکی از جریانهای مهم فکری در دو حوزهی"اسلام مدنی" و " اسلام سیاسی" در آن کشور، و منطقهی خاورمیانه شناخته شده است. این جنبش،درصدد بهبود اوضاع سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعهی ترکیه با استفاده از تفسیر رابطهای توأم بامدارا میان دین و سیاست، اقتصاد ملی و الگوی اسلام لیبرال در عرصههای سیاسی و مدیریتی با تأکید برکار فرهنگی است. طرفداران گولن که خود را به واسطهی او وارث افکار »بدیعالزمان شیخ سعیدنورسی« میدانند، معتقدند که الگوی سیاسی، فکری آنها پاسخگوی نیازهای عمدهی زمانه؛ همچون»وحدت«، »عدالت« و » توسعه« میباشد و مسائل و اختلافات مزمنی؛ مانند »موضوع کردی« و همزیستیدوازده استان کردنشین ترکیه با ترکها نیز در قالب تعالیم نورسی و گولن قابل حل میباشد. درعرصهی خارجی نیز، وحدت در دنیای اسلام، بخشی از تعالیم این جنبش است. آموزش فرهنگی وسیاسی بخشی از اصول جنبش به شمار میآید که هدف آن، تربیت نسل جدیدی است که بتواند باحداکثر استفاده از فرصتهای موجود و با اتحاد و آگاهی معنوی در مسیر توسعهی کشور گام بردارد.بازخوانی بنیادهای فکری و اهداف سیاسی این جنبش از آن رو مهم است که نمیتوان میزان تأثیرگولن در اعتقادات و نظرات سیاسی مقامات گذشته و حال ترکیه مانند »احمد داوود اغلو«، »رجب طیب اردوغان« و »عبداالله گل« را انکار کرد. سیاست و مواضع داخلی و بینالمللی ترکها در سهدههی اخیر از این رهبر فکری و معنوی و جنبش فراگیر او متأثر بوده است. از دههی 1980میلادی بهبعد تمامی نخست وزیران و رؤسای جمهور ترکیه هر یک به نحوی درصدد برقراری ارتباط حسنه با»فتحاله گولن« و جنبش او، »گولنیسم« برآمدهاند یا اینکه با توجه به نفوذ معنوی و اجتماعی آن، در راهفعالیتهای دینی و آموزشی این جریان مانع تراشی ننمودهاند. این نفوذ معنوی و اجتماعی، در تحولاتمختلف کشور ترکیه، مولفههای سیاسی خود را بروز میدهد.
Machine summary:
مقاله ی حاضر با استفاده از روش تحلیل تاریخی اندیشه های دینی و سیاسی رهبران جنبش نور،اثر متقابل اندیشه ها و حوزهی عمل اجتماعی و سیاسی جامعه ی ترکیه را بررسی کرده و در این رابطه نقش و جایگاه جنبش نور را از زمان شیخ سعید نورسی تا رهبر زندهی امروز آن ، فتح الله گولن مورد توجه قرار میدهد.
گولن شاخص ترین شاگرد نورسی بدیع الزمان سعید نورسی، جنبش نور و نورجیها، اسلام سیاسی و اجتماعی در ترکیه ، حزب عدالت و توسعه ودموکراسی اسلامی در الگوی نظام سیاسی ترکیه به واسطه ی «فتح الله گولن » متفکر و اندیشمند اسلامیمعاصر، به تحولات بعد از دهه ی ١٩٩٠ میلادی پیوند میخورد، او شاخص ترین ، راست دین ترین ، و در عین حال پویاترین پیرو و شاگرد سعید نورسی است .
گولن در حالی که معتقد است تنها یک اسلام معتبر مبتنی بر قرآن وسنت های پیامبر وجود دارد، در عین حال قرائت های متفاوت تاریخی، فرهنگی و اجتماعی از اسلام را در جهان مدرن به رسمیت میشناسد، اعتقادی که بنیان تساهل دینی در اندیشه ی او به شمار رفته و امکان همزیستی سیاسی حزب عدالت و توسعه و توان جاذبه ی بالای این حزب در جامعه ی متنوع ترکیه را فراهم آورده است .
٢- تساهل و تسامح مذهبی و دینی "جایی که اختلاف نباشد،زندگی هم نیست " یکی از دغدغه های اصلی اندیشه های گولن ، ساختن پلی میان جهان اسلام و غرب بر اساس اصول مدارا و تساهل سیاسی و فکری است و در این راستا بر اهمیت ترکیب پیشرفت های علمیو فناوری به جامعه ی مسلمانان معاصر تأکید میکند جنبش او دو پیشنهاد مهم برای تأمین صلح و آرامش در جامعه دارد: تسامح و تساهل و دوم گفتگو.