Abstract:
در این پژوهش جهت بررسی زمانی، روند بارش ایران از دادههای شبکهای بارش روزانه پایگاه دادهی آفرودیت خاورمیانه برای ایران با تفکیک 0/25 ×0/25 درجه طول/عرض جغرافیایی بهره بردهایم. دادههای سریهای زمانی ماهانه، فصلی و سالانه برای یک دوره 50 ساله از سال 1336 تا 1385 از این دادهها استخراج و مبنای محاسبات قرار گرفت. با استفاده از روش آماری ناپارامتری من- کندال عددی و نموداری معنیداری روند میانگین بارش سالانه، فصلی و ماهانه، و از روش برآوردکننده شیب خط سن، میزان شیب خط روند آزمون شد. نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که در سریهای زمانی بارش سالانه، فصلی و ماهانه به غیر از سری زمانی بارش آذر ماه در فاصله اطمینان 95% و بیشتر از آن روند معنیداری وجود ندارد. میانگین بارش یاختهای سالانه نیم سده اخیر در سال حدود 0/73 میلیمتر افزایش داشته است. این افزایش به ظاهر ناچیز، با در نظر گرفتن مساحت کشور در سال حدود 1203182135 متر مکعب افزایش بارش در سال را موجب میشود؛ اما روند کاهشی در سریهای زمانی بارش ماههای فروردین، اردیبهشت و خرداد و سری زمانی فصلی بهار که نیاز زیادی به بارش برای فعالیتهای کشاورزی است میتواند مشکلاتی در تولید محصول و تامین مواد غذایی به وجود آورد.
Machine summary:
Jain and Kumar 2 - Mote 3 - Becker et al 4 - Yenigun et al 5 - Longobardi and Villan 6 - Chaouche et al 7 -Pieria 8 - Karpouse 9 - De Lima 10 - Thuringia 11 - Danneberg / مسعودیان در دو مطالعه جداگانه بررسی روند دما و بارش کشور بر روی یاخته هایی به ابعاد ١٥×١٥ کیلومتر در نیم سده اخیر نشان داده که دمای شبانه ، روزانه و شبانه روزی ایران به ترتیب با آهنگ حدود سه ، یک و دو درجه در هر صد سال افزایش داشته (مسعودیان ،٨٩:١٣٨٣) و بارش ماهانه در بیش تر نقاط کشور روندی را نشان نمیدهد.
از دیگر مطالعات میتوان به استفاده از آزمون من - کندال بر داده های کمینه و بیشینه ی دما، بارش ، رطوبت و ابرناکی سواحل جنوبی دریای خزر در یک دوره ٤٠ ساله و پذیرش بیش تر بودن درصد تغییر در فصل زمستان و تابستان نسبت به بهار و پاییز (عزیزی و روشنی ،١٣:١٣٨٧)؛ بررسی نوسان پذیری اقلیمی شمال شرق ایران به کمک آزمون من - کندال و کمینه مربعات خطای ٢١ فراسنج اقلیمی با نتایج متفاوت در ایستگاه ها (بنایان و همکاران ،١١٨:١٣٨٩)؛ ارزیابی روند تغییرات احتمالی دمای شبانه - روزی ١١ ایستگاه کشور در دوره ی ١٩٥٦ تا ٢٠٠٥ با معنیداری روند کاهشی اختلاف دمای شبانه روزی بیش تر در ایستگاه های شمالی و مرکزی نسبت به جنوب کشور (سبزیپرور و همکاران ،٣٢:١٣٩٠)؛ تحلیل روند بارش با روش من کندال و سن در / یاخته هایی به ابعاد ١٤×١٤ کیلومتر و عدم تأیید روند افزایشی یا کاهشی معنی داری در فاصله اطمینان ٩٩% و ٩٥% با کاهش به ترتیب حدود ٠/٦٤ و ٠/٥ میلیمتر بارش در هر سال (محمدی ،١٣٩٠: ١٠٥)؛ واکاوی روند بارش در کویر مرکزی طی دوره ی ١٩٥١ تا ٢٠٠٨ در مقیاس ماهانه ، فصلی و سالانه (موحدی ،٦٠:٢٠١٢)؛ واکاوی مکانی فضایی باران در حوضه آبریز دریای خزر با داده های پایگاه آفرودیت و تأیید روند سالانه ، تابستان و پاییز افزایشی و روند بهار و زمستان کاهشی (موحدی ،٦٠:٢٠١٢)؛ روند بارش ایران در دوره ی ١٩٦١ تا ٢٠٠١ با داده های ٣٨ ایستگاه (کتیرایی و همکاران ،١٣٨٦)، تحلیل روند بارش استان کردستان در ایستگاه های سنندج و سقز در طول ٤٥ سال با استفاده از روش من کندال و برآورد شیب سن (محمدی،١٣٩١) نام برد.