Abstract:
فلزات سنگین از مهمترین آلایندهها در محیط زیست هستند که ورود آنها به زنجیره غذایی یک خطر جدی برای سلامت انسانها به شمار میآید. این مطالعه با هدف تعیین میزان غلظت عناصر سنگین کادمیوم، روی و منگنز در قسمتهای مختلف ریشه، ساقه و برگ سبزیهای اسفناج و گوجهفرنگی مصرفی شهر همدان در سال 1393 صورت گرفت. برای این منظور از محصولات 3 مزرعه در شهر همدان با 5 تکرار از هر مزرعه نمونهبرداری بهعمل آمد. جمعآوری نمونهها از قسمتهای مختلف ریشه، ساقه و برگ گیاه صورت پذیرفت. نمونهها در آزمایشگاه با استفاده از روش هضم اسیدی، هضم شدند. سپس غلظت عناصر مورد بررسی توسط دستگاه نشر اتمیICP قرائت گردید. مقادیر میانگین غلظت فلزات سنگین در ریشه، ساقه و برگ گیاه اسفناج بهترتیب برابر بود با: کادمیوم 14/ 0، 24/ 0، 34/ 0، روی 53/ 15، 82/ 24، 35 و منگنز 59/ 26، 42/ 24، 38/ 45 میلیگرم بر کیلوگرم بود. این مقادیر در گوجه فرنگی بهصورت: کادمیوم 20/ 16، 42/ 24، 81/ 33، روی 48/ 21، 74/ 39، 92/ 52 و منگنز 60/ 26، 41/ 42، 90/ 61 میلیگرم بر کیلوگرم بود. مقایسه میانگین غلظت فلزات سنگین کادمیوم و منگنز در گیاه اسفناج و گوجه فرنگی با مقادیر استاندارد (WHO/FAO) اختلاف معنیداری را نشان داد. به جز فلز روی که اختلاف معنیداری را با مقادیر استاندارد مربوطه نداشت. مقایسه نتایج حاصل با مقادیر استاندارد نشاندهنده آلوده بودن سبزیجات مصرفی اسفناج و گوجهفرنگی مورد مطالعه بود. بهطوری که غلظت فلزات کادمیوم و منگنز در تمامی نمونهها برای سلامتی مصرفکنندگان مخاطرهآمیز ارزیابی شد.
Heavy metals are considers as significant environment pollutants. Their entrance into food chain is a serious health hazard to humans. This study was conducted to determine the concentrations of Cadmium، Zinc and Manganese in root، stalk and leaf portions of spinach and tomato. For this reason، during 2014 in Hamedan city، 3 farms with 5 repetitions from each farm were sampled. Samples were subjected to acid-digestion and the concentrations of the elements were assayed by inductively coupled plasma (ICP). According to the results، the average concentrations of heavy metals in root، stalk and leaf of spinach was estimated at: cadmium، 0.14، 0.24، 0.34 mg/kg، zinc، 15.53، 24.82، 35 mg/kg and manganese، 26.59، 24.42، 45.38 mg/kg، respectively. The data for the tomato samples were: cadmium، 16.20، 24.42، 33.81 mg/kg، Zinc، 21.48، 39.74، 52.92 mg/kg and manganese، 26.60، 42.41، 61.90 mg/kg، respectively. The mean concentration of cadmium and manganese in spinach and tomato showed a significant difference with the WHO/FAO standard limit. However، in the case of zinc the difference was insignificant. It was concluded that in this experiment the spinach and tomato samples were polluted with higher concentration of cadmium and manganese than the approved limit of WHO/FAO and therefore was found risky for the consumers.
Machine summary:
"از آنجایی که حدود 90 درصد فلزات سنگین از طریق مصرف غذا بهویژه سبزیجات آلوده به انسان منتقل میشود و با توجه به اهمیت و کیفیت محصولات کشاورزی در رژیم غذایی افراد، این پژوهش با هدف تعیین میزان غلظت عناصر سنگین کادمیوم، روی و منگنز در قسمتهای مختلف ریشه، ساقه و برگ سبزیهای اسفناج و گوجه فرنگی مصرفی شهر همدان صورت پذیرفت.
جدول (2)- مقایسه میزان غلظت فلزات سنگین با سطوح استاندارد برای گوجه فرنگی بر حسب میلیگرم بر کیلوگرم فلز سنگین نمونه * WHO/FAO mg/kg حد بالا حد پایین آماره t درجه آزادی Sig. میانگین کادمیوم ریشه 2/0 2/18 7/13 14/15 14 000/0 2/16 ساقه 2/0 76/25 6/22 75/33 14 000/0 42/24 برگ 2/0 5/35 7/31 17/38 14 000/0 81/33 روی ریشه 60 81/35- 2/41- 49/30- 14 000/0 48/21 ساقه 60 6/17- 8/22- 66/16- 14 000/0 74/39 برگ 60 7/4- 4/9- 42/6- 14 000/0 92/52 منگنز ریشه 2/0 3/28 5/24 65/29 14 000/0 6/26 ساقه 2/0 8/44 5/39 88/33 14 000/0 4/24 برگ 2/0 9/63 4/59 13/60 14 000/0 9/61 جدول (3) نشان میدهد که بین عناصر روی موجود در ریشه و کادمیوم موجود در برگ اسفناج، و بین منگنز موجود در ریشه و کادمیوم موجود در برگ اسفناج بهترتیب همبستگی مثبت و منفی وجود دارد (05/0>p).
Accumulation of heavy metal in sewage sludge treated soils, Journal of Environmental Quality, 13: 87-90.
The concentration of Heavy metals in crops and agricultural land south of Tehran, Journal of Soil and Water, 5(3): 260-287 [In Persian]."