Abstract:
آموزة مایا که برای بیان چگونگی خلقت در آیین هندو مطرح می گردد، یکی از مهم ترین بخش های الهیات هندو می باشد. این آموزه، بیانگر این است که فرایند خلقت در واقع نوعی تجلی برهمن است و جهان به عنوان سایة برهمن و رویای او صادر شده است. نظریة مایا، که زاییدة یک نگاه وحدت وجودی است، بیشتر در کتاب اوپانیشادها مطرح گردیده و از سوی عارفان مکتب ودانتایی، بخصوص متفکر برجستة این مکتب یعنی شانکارا واکاویی، بسط و گسترش یافته است. این پژوهش، بر آن است تا نشان دهد اصل نظریه مایا، هرچند نه به شکلی مفصل، در مجموعة «وداها»، که قدیمی ترین متون مذهبی جهان و آیین هندو به شمار می روند، وجود داشته است. بدین منظور، به کاوش های لغت شناسی و معناشناسی در باب نظریة مایا پرداخته و با نظر به سرودهای وداها، از جمله دو سرود «آفرینش» و «پروشا»، تلاش در اثبات این مطلب صورت گرفته است.
The doctrine of Maya which is introduced by Hinduism to show how man was created is one of the most important parts of Hindu theology. This doctrine indicates that the process of creation is، in fact، a kind of Brahman’s manifestation، and the world represents Brahman’s shade and his dream. The theory of Maya، which is one of the results of the pantheistic perspective، is mainly discussed in the book Upanishads and was developed by the mystics of Vedanta school، especially Shankara، one of the prominent thinkers of this school. This study aims to show that the theory of Maya does exist، though not in a detailed form، in the series of “Vedas"، the oldest scriptures of Hinduism and the world. For this purpose، the paper makes a philosophical and semantic investigation of the theory of Maya in order to prove it in the light of the hymns of the Vedas، including the hymes of "creation" and "Prosha".
Machine summary:
"در ماندالای اول، سوم، هشتم و نهم تعداد خدایان را 33 و در ماندالای سوم 3339 دانسته اند و گفته شده این 3339 خدا، به آگنی خدمت کرده اند به عنوان مثال، در ماندالای هشتم چنین آمده است: «باشد که سی و سه خدا در روی چمن مقدس بنشینند باشد که ما را به پذیرند» (ماندالای هشتم سرود 28، ص 315).
سرود دیگر، متضمن یکتاپرستی سرودی است که خطاب به ویشواکارما سروده شده است، نام این خدا، پنج بار در ریگ ودا آمده است.
در ریگ ودا، هیچ سرود مستقلی در مورد ریتا نیست، ولی در سرودهای خطاب به وارونا و آگنی و وشودیوها اشاره های مختصری به این قانون جهانی شده است(همان، ص 68).
در این ماندالا، به این معنای مایا در غالب این عبارت اشاره شده است: «بزرگ است نیروی وارونا و میترا که با درخشش، جلال و قدرت خود را در همه جا گسترده اند» (ماندالای سوم سرود 61، ص 37).
بنابراین، ایندرا کسی است که با قدرت اسرارآمیز ارادة خود، به اشکال و صورت های مختلف درمی آید، به همین دلیل، این خدا در سرودهای ریگ ودا مکررا با نام مایا خوانده می شود(همان، ص 11).
این خدا، که گاه با ایندرا و گاه با میترا ستایش می شود، با نیروی خود یعنی مایا سه جهان آسمان و زمین و فضا را می آفریند، با مایای خود آفریده ها را شکل می دهد و موجب نزول باران و جاری شدن رودها می شود و ایندره نیز او را یاری می رساند(شمس، 1389، ص 126ـ127)."