Abstract:
اعراب القرآن از دانشهایی است که در راستای فهم و تفسیر استدلالی قرآن کریم شکل گرفته و در آن، آثار ارزشمندی تالیف شده است. در میان قرآنپژوهان، معرِبان در کتابهای «اعراب القرآن» و مفسران در آثار تفسیری خود به خوبی اهمیت این دانش را دریافته و از آن بهره بردهاند اما برخی از مترجمان با تساهل از این دانش گذر کرده و به یافتههای دانش اعراب القرآن به عنوان یکی از بایستههای مقدماتی ترجمۀ قرآن کمتر توجه کردهاند. در این مقاله نخست به تعریف این دانش و پژوهشها و تالیفهای صورت گرفته در آن پرداخته و سپس نقش اعراب القرآن را در ترجمۀ صحیح قرآن کریم پیگیری کردهایم. مهمترین عناصر تاثیر گذار اعراب القرآن بر ترجمۀ کلام الله عبارتاند از توجه به معنای مراد گوینده بر پایۀ ظهور عرفی، رعایت قواعد نحو و علائم اعراب، عنایت به ایجازهای حذف، توجه به سیاق و قرائن سازندۀ معنا، دقت در تقدیم و تأخیر الفاظ، توجه به تعدد وجوه در یک آیه و تشخیص نوع ادوات بکار رفته در آن. از میان ترجمههای قرآن «شاه ولیاللّه دهلوی» در ترجمۀ خود به وجوه اعراب کلمات قرآن توجه تام ورزیده و ترجمۀ او از این حیث قابل قبول است گرچه درمواردی از اعمال آموزههای اعراب القرآن غفلت کرده و ترجمهاش به راه ناصواب رفته است.
Machine summary:
از این رو، این دو روایـت در صـورت در تایید این توجیه میتوان این نکته را در نظر داشت کـه بسـیاری از گـزارش هـای مربوط به یونس ، گزارش های مدح او هستند و از جایگاه و مکانت والای او نزد امامان (ع ) و اصحاب امامان حکایت دارند و این روایات به حدی زیاد اسـت کـه بـه عقیـدة صـاحب کتاب معجم رجال الحدیث از روایات مستفیض به شمار میآینـد [١٤، ج ٢١، ص ٢٢٦] و شاید به همین دلیل بوده که شهید ثانی روایات قدح یونس بن عبدالرحمان را به جهـت ضعف سند و مجهول بودن برخی از راویان در سند این گزارش ها، مـردود دانسـته اسـت [٢٠، ص ١٠٧٠] چنانکه صاحب کتاب قاموس الرجال در موضع گیری شـاید دقیـق تـری این روایات قدح را از نوع قدح مصلحتی برخی از اصحاب مانند هشـام بـن حکـم و زراره دانسته است و از نظر او روایات مدح یونس از روایات متواتر به شـمار مـیآیـد و روایـات قدح او شاذ و نادر است .
تأثیر گستردگی میزان شایعات علیه برخی مشایخ برای مشخص شدن تصویر دقیق فضای مخالفت با یونس بن عبـدالرحمان و گسـتردگی شایعات علیه او که گاه موجب به وجود آمـدن تردیـدهـایی مقطعـی دربـارة او در میـان برخی از شیعیان می شد و به همین دلیل ، این انگیزه را به وجود می آورد تا بـرای کشـف واقعیت مطلب ، نظر امام (ع ) را دربارة او جویا شوند، می توان به نمونه ای چـون عبـدالعزیـز بن المهتدی اشعری قمی - فضل بن شاذان او را بهترین فرد از اهـالی قـم معرفـی کـرده است [١٧، ج ٢، ص ٧٧٩] - اشاره کرد کـه از خـواص اصـحاب امـام رضـا(ع ) و وکیـل آن حضرت بود.