Abstract:
کاربری مسکن به عنوان مهم ترین و اصلی ترین کاربری شهری، نقش تعیین کننده ای در شکل گیری شهرها داشته و دارد. توجه به پایداری بخش مسکن به عنوان مهم ترین عنصر شهری در توسعه پایدار شهری، از اساسی ترین وجه آن شناخته می شود؛ از این رو، ﺷﻨﺎﺧﺖ شاخص های ﻣﺴﻜﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﻼش در ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﻖ ﺳﻜﻮﻧﺘﮕﺎه ﻣﻄﻠﻮب، اﻣﺮ ﻣﻬمی در ﺑﺤﺚ توسعه ﭘﺎﻳﺪار ﺷـﻬﺮی می باشد. پژوهش حاضر با هدف سنجش پایداری توسعه سکونتگاه های شهری به تحلیل و ارزیابی وضعیت شاخص های کالبدی مسکن شهر گرگان می پردازد. روش بررسی پژوهش، مبتنی بر توصیفی- تحلیلی و رویکرد حاکم بر آن، کاربردی است. جهت جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانه ای و با بهره گیری از آخرین آمار انتشار یافته از مرکز آمار و سالنامه آماری شهر گرگان استفاده شده است؛ به این منظور، جهت تحلیل وضعیت مسکن شهر گرگان از 31 شاخص و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک های TOPSIS، SAW و مدل وزن دهی آنتروپی شانون استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که شهر گرگان به لحاظ توسعه بخش مسکن فراز و نشیب هایی را در سال های اخیر پشت سر گذاشته است. به لحاظ پایداری وضعیت شاخص ها و عمران در بخش مسکن، شهر گرگان از سال 1389 تا سال 1393 از روند رو به رشد و وضعیت مطلوبی برخوردار بوده است که سال 1389 اوج مطلوبیت این روند بوده و از نظر توسعه شاخص های مسکن شهری رتبه نخست را دارا بوده است. اما در سال 1388 به لحاظ وضعیت پایداری شاخص های مسکن در رتبه آخر قرار گرفته است که نشان از روند رو به کاهش در این سال نسبت به سایر سال های مورد مطالعه است.
Housing usage, as the main and most important urban usage, has a significant role in forming cities. Paying attention to the stability of the housing sector as the most important element in the development of sustainable urban city, is considered its most basic aspect. Therefore, recognizing proper housing indicators and efforts to achieve a favorable settlement, is an important issue in sustainable urban development. The present study aims to measure the sustainability of urban settlement development and analyzes and evaluates the status of housing indicators in Gorgan city. The research methodology, is based on descriptive - analytic and its governing approach, is applicable. To collect required information, the library method was used utilizing the latest statistics from Statistics Center and Statistical Yearbook of Gorgan. In order to analyze the situation of housing in the city of Gorgan, 31 indicators have been used and to analyze the information of the technique, TOPSIS, SAW and weight model of Shannon entropy is used. The results of the research show that Gorgan city has passed ups and downs in terms of development of the housing sector in recent years. In terms of sustainability of indicators status in the housing, Gorgan has enjoyed a growing trend and favorable situation from 2010 to 2014, which in 2010 was the optimum favorable of this trend and has the first rank in terms of development indicators of urban housing. But in 2009, due to the stability of the housing index has the last rank, which indicates a declining trend of this year compared to other studied years.
Machine summary:
به لحاظ پایداری وضعیت شاخصها و عمران در بخش مسکن، شهر گرگان از سال 1389 تا سال 1393 از روند رو به رشد و وضعیت مطلوبی برخوردار بوده است که سال 1389 اوج مطلوبیت این روند بوده و از نظر توسعۀ شاخصهای مسکن شهری رتبۀ نخست را دارا بوده است.
ایزدی و همکاران (1394) در پژوهشی با عنوان «تحلیل شاخصهای کمی و کیفی تأثیرگذار در برنامهریزی مسکن استانهای کشور» به بررسی و تجزیه و تحلیل مؤلفههای تأثیرگذار در برنامهریزی مسکن و سطحبندی استانهای کشور بر این اساس با استفاده از مدلهای برنامهریزی منطقهای (تحلیل عاملی و مدل تصمیمگیری چندمعیارۀ ویکور) پرداختهاند؛ نتایج حاصل از پژوهش نشان داده است که استانهای اصفهان، گلستان، تهران و آذربایجان شرقی در رتبههای اول تا چهارم و در سطح بسیار برخوردار جای گرفتهاند و استانهای سمنان، اردبیل، سیستان و بلوچستان، بوشهر، لرستان، هرمزگان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، قم، خراسان شمالی و ایلام به ترتیب در رتبههای آخر و سطح بسیار محروم را به خود اختصاص دادهاند.
در این پژوهش برای ارزیابی و تحلیل وضعیت توسعۀ شاخصهای مسکن شهری در سطح شهر گرگان با استفاده از 31 متغیر در بخشهای مختلف مسکن استفاده شدهاست.
اما آنچه که از مشاهدۀ نتایج بهدست آمده از مدل تاپسیس مشخص شدهاست شهر گرگان در سال 1387 با مقدار (17462/0) کمترین توسعه را از نظر شاخصهای مسکن پشت سر گذاشته و توسعۀ کمتر مطلوبی را نسبت به سایر سالهای مورد نظر در پژوهش تجربه کرده است.
نتایج پژوهش، نشان میدهد که شهر گرگان به لحاظ پایداری بخش مسکن، در سال 1389 با امتیاز (574/0)، رتبۀ نخست را به لحاظ توسعۀ شاخصهای مسکن شهری و در سالهای 1390 با امتیاز (544/0) و سال 1391 با امتیاز (471/0) به ترتیب جایگاههای دوم و سوم را داشته است.