Abstract:
سرمایه اجتماعی و مباحث مرتبط به آن به موضوع کلیدی مباحث توسعه تبدیل شده است. به هر صورت اجماع جدی بین دانشمندان علوم اجتماعی در راتباط با این موضوع ایجاد شده است که سرمایه اجتماعی در کنار سرمایه سیاسی و اقتصادی لازمه اجرای برنامههای توسعهای است. در این ارتباط نویسنده با درک اهمیت این موضوع به بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و فساد اداری و نیز بر تاثیرات آن بر کاهش و یا افزایش هزینه متمرکز شده است. از این روی بر مبنای چهارچوب نظری تحقیق و به ویژه نظریه گزینش عقلایی و نظریه مبادله مدنظر تئوریهای اقتصاد و نیز نظریه سرمایه اجتماعی، مشکلات پیشبرد امور در نظام اداری بر ایجاد گرایش به استفاده از سرمایههای منفی اجتماعی در نظام اداری ایران را توضیح میدهد. در این خصوص نویسنده معتقد است که مراجعهکنندگان به نظام اداری در ایران بر مبنای گزینش عقلایی حاکم بر اقتصاد عمل مینمایند و از آنجا که استفاده از سرمایههای اجتماعی میتواند هزینهها را در نظام اداری کاهش دهد و از سوی دیگر فرصتهای بهتری را برای ارباب رجوع ایجاد نماید، از این روی در ارباب رجوع تمایل ایجاد مینماید که بدون صرف هزینههای گزاف رویههای اداری موجود در ادارات ایران، امور خود را با استفاده از هنجارهای مشترک منفی اجتماعی انجام دهند. از دیدگاه نویسنده، این گرایش عمومی به استفاده از سرمایههای اجتماعی باعث عقیم شدن برنامههای عدالت اجتماعی میشود. بنابراین نویسنده برای تشریح این موضوع، با استفاده از روش پیمایش، دیدگاههای مراجعهکنندگان به شهرداری تهران را جویا و با استفاده از روش آمار استنباطی تحلیل خود را در این ارتباط ارائه داده است. از این روی، روش انجام این تحقیق پیمایشی است. دادههای تحقیق از طریق نظرسنجی جمعآوری و از طریق روش آماری تحلیل شدهاند. از طرف دیگر، این مقاله در حوزه مطالعات میان رشتهای تدوین شده است.
Machine summary:
"در این خصوص نویسنده معتقد است که مراجعهکنندگان به نظام اداری در ایران بر مبنای گزینش عقلایی حاکم بر اقتصاد عمل مینمایند و از آنجا که استفاده از سرمایههای اجتماعی میتواند هزینهها را در نظام اداری کاهش دهد و از سوی دیگر فرصتهای بهتری را برای ارباب رجوع ایجاد نماید، از این روی در ارباب رجوع تمایل ایجاد مینماید که بدون صرف هزینههای گزاف رویههای اداری موجود در ادارات ایران، امور خود را با استفاده از هنجارهای مشترک منفی اجتماعی انجام دهند.
با این وجود با توجه به توضیح ارائه شده از نظریه، میتوان در تشریح مساله گرایش افراد به رویههای قانونی در نظام اداری ایران گفت: اقدامات افراد برای حصول به اهداف همیشه با سلسله مراتبی از ترجیحات کارگزاران صورت میگیرد؛ یعنی اینکه کارگزار نتایج اقدامات خود را بر معیار این موضوع که چقدر هزینه کمتری را متحمل میشود ارزیابی و راههای را که از لحاظ منطقی دارای کمترین هزینه است را انتخاب مینماید.
جدول شماره 4 : دیدگاههای مراجعه کنندگان به شهرداریها در خصوص تاثیر سرمایه اجتماعی بر کاهش هزینههای آنها (رجوع شود به تصویر صفحه) نمودار شماره3: دیدگاههای مراجعه کنندگان به شهرداریها در خصوص تاثیر سرمایه اجتماعی بر کاهش هزینههای آنها در رابطه با تاثیرات وجود این هنجارهای منفی اجتماعی و خاصگرایی تعمیم یافته باید گفت: مانند پاسخهای شهروندان دیگر تهرانی (در درب منازل) سایر شهروندان (مراجعهکنندگان به شهرداریها) نیز اعلام کردهاند که خاصگرایی، هنجارهای اجتماعی مشترک منفی، گریس بوروکراسی هستند؛ به عبارتی دیگر با دادن مبلغ در اداره مورد احترام بیشتری قرار میگیرند، کارشان با سرعت بیشتری انجام میگیرد و از سوی دیگر هیچ هزینه جزایی نیز متحمل نمیشوند."