Abstract:
نظام فئودالی یکی از نظام های پذیرفته شده در جامعه ساسانی بود که در اوخر دوره اشکانیان جایگزی روابط مبتنی بر برده داری گردید .روند تکامل روابط فئودالی در ایران به طور رسمی از زمان ساسانیان پا به عرصه نظام اقتصادی گذاشت. در این دوره بردگان آزادی خود را بدست آوردند و از آنجا که ابزار تولیدی در اختیار نداشتند بر مبنای روابط تولید جدید در اراضی مالکان بزرگ به کار پرداختند و جماعت های روستایی که دارای زمین های اشتراکی بودند تحت تسلط زمین داران بزرگ قرار گرفتند. در این دوره با وجود اینکه دولت یک قدرت متمرکز بود اما مالکان بزرگی نیز در این دوره وجود داشتندکه دارای قدرت بودند ولی زیر نظر دولت مرکزی (ساسانی)به فعالیت های اقتصادی می پرداختند. روابط فئودالی در دورهای بعد(مغول) به علت کاهش جمعیت و بهره کشی بیشتر از جمعیت کم به اوج تکامل خود رسید. این روابط تا زمان اصلاحات ارضی ادامه داشت و با اصلاحات ارضی دوره تاریخی فئودالیسم به پایان رسید.
Machine summary:
[15] سؤال تحقیق: 1-منظور از فئودالیسم چیست؟ آیا فئودالیسم به معنای واقعی در ایران دوره ساسانی وجود داشته است یا خیر؟ به عبارت دیگر آیا اقتصاد ایران در دوره ساسانیان مبتنی بر روابط فئودالی بوده است؟ 2-فئودالیسم درایران دوره ساسانی چه ویژگی هایی داشت؟ 3-گروه های اجتماعی شکل دهنده فئودالیسم و نوع ارتباط آنها با یکدیگر چگونه بود؟ 4-نظرمورحان روسی دررابطه بافئودالیسم درایران چیست؟ فرضیه اصلی: 1-فئودالیسم را نمی توان به طور کامل بر تاریخ ایران منطبق نمود بلکه می توان گفت در ایران نوعی فئودالیسم بروکراتیک یا بزرگ مالکی دیوان سالارانه حاکم بوده است.
زمین های سلطنتی در ایران به زمین های پادشاهی در اروپا شباهت داشت[8] 3-اراضی مالکی: این اراضی در مالکیت بلاواسطه و بلاشرط مالکان قرار داشتند و آزادانه از طریق ارث به اخلاف منتقل می شده اند و مالکان آنها به انجام خدمت نظامی یا اداری ملزم نبوده اند، مالک زمین بخش بزرگی از مازاد تولید را به منظور تأمین زندگی خود و خانواده اش و نیز بازسازی تولید تصاحب می کرد و مابقی آن را به شکل مالیات یا خراج در اختیار دولت قرار می داد.
در زمان ساسانیان بخش وسیعی از اراضی مالکی در دست خاندان های بزرگ اشکانی و ساسانی و اشراف بود و در کنار مالکان بزرگ مالکان کوچکتری بنام دهقان هم وجود داشتند آنها نجبای درجه دوم این دوره بودند و اداره امور محلی را به صورت موروثی در اختیار داشتند، در زمان اعراب به تدریج املاک خصوصی ایرانیان به ملک خصوصی اعراب تبدیل شد.