Abstract:
سیّدالشهداء(ع) در روزهای پایانی رجب سال60 ه.ق با رسیدن نامه یزید بن معاویه به والی مدینه درباره لزوم اخذ فوری بیعت بدون مسامحه از مخالفان وی، به طور ناگهانی زادگاه خویش را به قصد مکه ترک کرد. توقف ایشان در مکه، چهار ماه و پنج روز به طول انجامید. آن حضرت(ع) با آغاز مناسک حج، باز هم به طور ناگهانی، مکّه را به سوی کوفه ترک کرد.تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و براساس بررسی و شناخت اوضاع و شرایط سیاسی، فرهنگی، جغرافیایی و امکانات و تواناییهای اقتصادی و نظامی مکّه و مدینه، تلاش دارد با رویکردی تاریخی به این پرسش پاسخ تحلیلی دهد که عل خروج امام حسین(ع)از این دو شهر چه بود؟
Machine summary:
١. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ١٠، ص ٤٥٠؛ بلاذری، أنسـاب الاشـراف ، ج ٣، ص ١٦٤؛ دینـوری، الاخبار الطوال ، ص ٢٤٤؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج ٥، ص ٣٨٥؛ ابن قولویه ، کامل الزیارات ، ص ٧٣،٧٢؛ مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج ٣، ص ٥٥؛ ابن اعثم ، الفتوح ، ج ٥، ص ٦٥.
با آن که خارج شدن از مدینه ، در درجه نخست برای بیعت نکردن و حفظ جان بود اما نباید آن را اقدامی انفعالی و تنها برای رهایی از فشار ولید برای بیعت با یزید تفسیر کـرد؛ زیرا در ورای خروج امام ، برنامه ریزی دقیقی وجود داشـت و آن زمینـه سـازی بـرای برقراری ارتباطِ کوفیان با آن حضرت و ورود به فضای امن و باز مکّه برای انجام فعالیـت های بعدی و متناسب با روند رویدادها بوده است .
اجتماع انصار پس از وفات رسول خدا در سقیفه ١ به منظور تعیین خلیفه از میان خود٢، بیعت آنان با ابوبکر و زیر پا نهادن میثاق خود بـا امیرمؤمنـان در روز غدیر٣ پاسخ منفی آنان به طلب یاری شبانه ایشان و حضرت زهرا ٤، سکوت آنـان در 5 برابر غصب فدک، انتقاد و گلایه شدید سیدٔە نساء از ایشـان در خطبـه فدکیـه و در ملاقات با زنان انصار٦ و بررسی نوعِ گرایش مردم مدینه در طول تاریخ ، نشان دهنده عدم 7 گرایش اعتقادی مردم مدینه نسبت به اهل بیت است .