Abstract:
اگرچه آثار خلق شده جدید در حوزه فرهنگ عامه و یا الهام گرفته و یا مبتنی بر فولکلور عمدتا مرتبط با حقوق مالکیت ادبی و هنری بوده و در قالب کپی رایت قابل حمایت میباشند؛ اما نظام کپی رایت به خاطر محدودیتهای آن از جمله شرط اصالت، مدت حمایت، شرط شناسایی مالک، مفهوم مالکیت و عینیت اثر برای حمایت از فرهنگ عامه کافی نیست و تا زمانی که یک نظام خاص حمایتی در سطح ملی [1] و بینالمللی شکل نگرفته است، بایستی از همه قالبهای مرتبط با مالکیت فکری از جمله مالکیت صنعتی برای حمایت از نمودهای فرهنگ عامه استفاده کرد. در حقوق موجود مالکیت صنعتی میتوان از ابزارهایی همچون: علایم تجاری جمعی و نشانههای جغرافیایی، اسرار تجاری و اصول رقابت غیرمنصفانه و... برای حمایت از نمودهای فرهنگ عامه کمک گرفت.. پیشنویس لایحه حمایت از نمودهای فرهنگ عامه در وزارت دادگستری تهیه شده است و در سایت اینترنتی آن وزارتخانه قابل دسترسی است. از جناب آقای دکتر سیدحسن میرحسینی تشکر میکنم که تهیه این پیشنویس مرهون تلاشهای آن استاد فرهیخته است.
Machine summary:
اگرچه در بلندمدت با توجه به خلأهای نظام وجود مالکیت فکری حمایت از فولکلور بایستی در قالب یک نظام خاص پیش بینی شود که به طور کامل نمودهای فرهنگ عامه را حمایت نماید؛ اما تا زمانی که یک نظام خاص حمایتی شکل نگرفته است ؛ استفاده از سازوکارهای موجود میتواند حداقل های حمایت ها را برای دارندگان این حقوق فراهم سازد.
این میراث فرهنگی ناملموس که از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود، همواره توسط جوامع و گروه ها و در پاسخ به محیط ، طبیعت و تاریخ آن ها مجددا خلق میشود، حس هویت و استمرار را برای ایشان به ارمغان میآورد؛ بنابراین میراث فرهنگی ناملموس از نظر این سند شامل نمودها و رویه ها و دانش و مهارت هایی است که متعلق به یک و یا چند دامنه مشخص باشد و توسط جوامع بومی، گروه ها و در مواردی افراد ایجاد شده باشد و همواره در حال تکامل است و ریشه در سنت داشته و بخشی از هویت آن گروه میباشد؛١ اما به هر حال این تعریف نگرش حفاظت و حراست از میراث فرهنگی را همانند دیگر اسناد یونسکو دارد، در حالی که رویکرد حمایتی به دنبال حمایت حقوقی از داراییها و مالکیت های فکری جوامع قومی و محلی برای خلق و ایجاد ثروت میباشد؛ به عبارت دیگر در نگرش حمایت مالکیت فردی جنبه های اقتصادی نمودهای فرهنگ عامه مهم میباشد؛ برخلاف دیدگاه اسناد یونسکو که صرفا با حراست از میراث فرهنگی به دنبال حفظ مظاهر فرهنگی میباشند.