Abstract:
عوامل تکتونیکی از جمله عوامل دینامیکی میباشند که همواره حوضههای آبخیز و مخصوصا نیمرخ طولی رودخانهها را تحت تاثیر قرار میدهند. این عوامل موجب تغییر رفتار رودخانه و در نیمرخ طولی رودخانهها و در نتیجه موجب تغییر در فرآیندهای فرسایشی و نهشتهگذاری در الگوی جریان رودخانهها میشوند. هدف این پژوهش بررسی وضعیت تکتونیکی حوضه آبخیز گئچی درهسی بهوسیله دادههای زمینشناسی، ژئومورفولوژی، مشاهدات میدانی و با استفاده از شاخصهای منحنی هیپسومتریک، انتگرال هیپسومتریک، عدم تقارن حوضه زهکشی، شاخص گرادیان طولی رود، شاخص سینوسی جبهه کوهستان، نسبت عرض بستر دره به ارتفاع دره و تقارن توپوگرافی معکوس حوضه زهکشی در این زمینه میباشد. با توجه با نتایج این پژوهش، منحنی هیپسومتری و انتگرال هیپسومتری نشانگر جوان بودن حوضه از لحاظ سیکل فرسایشی بوده و تغییرات شاخص Vf (که برابر 2/ 1 است) که انعکاس دهنده فعالیت تکتونیکی فعال میباشد. ایجاد گسلها در سنگهای مقاوم سبب اختلاف ارتفاع قابلتوجهی در نیمرخ طولی رودخانه گئچی درهسی و تغییرات قابل توجه شاخص SL شده است. حوضه دارای مقدار زیاد شاخص سینوسی (Smf) در ناحیه مورد بررسی و برابر (3/ 1) میباشد و نسبت عرض کف بستر به ارتفاع دره اختلاف بسیار زیادی دارد. شاخص عدم تقارن حوضه زهکشی (AF) برابر (45/ 57) است. این شاخص به همراه شاخص تقارن توپوگرافی معکوس (با مقدار 21/ 0) و نیز شاخص Bs>4 که نشانگر شکل حوضه و ضریب کشیدگی میباشد، بیانگر فعالیت تکتونیکی بالا در منطقه میباشند.
Tectonics are dynamic factors that have longitudinal profiles of rivers, especially watersheds are affected.. These factors led to a change in the longitudinal profile of rivers and the erosion and deposition process, thereby changing the pattern of investment flows into rivers. The purpose of this study is to investigate active tectonic basin Gechi Darasi data by geological, geomorphological and observation field, hypsometric curve by using indicators, hypsometric integral, drainage basin asymmetry, the longitudinal gradient of the river, the sine of the mountain front, the width Reverse topographic drainage basin above the valley floor and valley symmetry in this field. According to the results of this study indicate Hypsvmtry integral curves Hypsvmtry young field of erosion cycle and 15 sections and transects to assess VF index specified. Index changes VF (which is equal to 1.2) reflect tectonic activity is active. In addition, SL index is calculated for the basin. Establish fault tolerance on the rock of considerable height difference Gechi Darasi River longitudinal profiles and SL index is a significant change. The basin has a lot of sinus (Smf) in the region of 1.3 is equal to the ratio of the width to the height of the bed of the valley floor is a very large difference. Drainage basin asymmetry index (AF) is equal to 57.45. The topographic indexes with the reversed polarity index (value 0.21) indicate tectonic activities in the region are high.
Machine summary:
هدف این پژوهش بررسی وضعیت تکتونیکی حوضه آبخیز گئچی درهسی بهوسیله دادههای زمینشناسی، ژئومورفولوژی، مشاهدات میدانی و با استفاده از شاخصهای منحنی هیپسومتریک ، انتگرال هیپسومتریک ، عدم تقارن حوضه زهکشی ، شاخص گرادیان طولی رود، شاخص سینوسی جبهه کوهستان، نسبت عرض بستر دره به ارتفاع دره و تقارن توپوگرافی معکوس حوضه زهکشی در این زمینه می باشد.
برخی از شاخصهای ژئومورفیک که در مطالعات مربوط به ارزیابی فعالیت های تکتونیکی بیش ترین کاربرد را داشته و استفاده می شوند )کلر و دیگران، ١٩٩١: ٢١١( عبارتند از: منحنی هیپسومتریک ، انتگرال هیپسومتریک ، عدم تقارن حوضه زهکشی ، شاخص گرادیان طولی رود، شاخص سینوسی جبهه کوهستان، نسبت عرض بستر دره به ارتفاع دره و تقارن توپوگرافی معکوس حوضه زهکشی .
آنگاه هفت شاخص ژئومورفولوژیک )جدول ١(، یعنی منحنی هیپسومتریک ، انتگرال هیپسومتریک ، عدم تقارن حوضه زهکشی ، تقارن توپوگرافی معکوس حوضه زهکشی ، شاخص گرادیان طولی رود، شاخص سینوسی جبهه کوهستان و نسبت عرض بستر دره به ارتفاع دره برای حوضه آبخیز گئچی درهسی به ترتیبی که در زیر بهتفصیل توضیح داده شده است ، محاسبه شدهاند.
18- Dehbozorgi جدول ١- مقادیر شاخص AF برای حوضه آبخیز گچئی دره سی {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٧: لندفرمهای حاصل از فعالیت تکتونیکی موجود در منطقه اگر خمشدگی در جهت عکس باشد، شاخههای بزرگ تر رود بر روی دامنههای غربی )چپ( رود اصلی حوضه قرار میگیرند وAF کمتر از ٤٩ می باشد؛ مانند اغلب شاخصهای ژئومورفیکAF در مناطق و حوضههای زهکشی که حوضه زهکشی در سنگهای یکسانی گسترده باشند، بهترین عملکرد را دارد.