Abstract:
کشور ایران دارای ذخایر و منابع نفت و گاز بسیار میباشد که تعدادی از این میادین با کشورهای همسایه مشترک میباشد. وجود این تعداد میدان مشترک با کشورهای همسایه اهمیت این میادین را برای کشور ایران دو چندان میکند. بهرهبرداری یکجانبه و غیر صیانتی قطر و عراق به ترتیب از میدان گازی پارس جنوبی (بهعنوان بزرگترین میدان گازی جهان) و میادین نفتی مشترک و عدم توسعه این میادین از طرف ایران به دلایل مدیریتی و همینطور تحمیل تحریمهای اقتصادی از جانب غرب زیانهای زیادی را متوجه ایران کرده است. در این مقاله با استفاده از نظریه بازیها و بازیهای معمای زندانی، بازی جوجه و بازی شکار گوزن، اهمیت این میادین و شرایط سیاسی و اقتصادی این میادین و همچنین چالشهای پیش روی آنها بررسی شده است. نتایج بازی بر روی میدان گازی پارس جنوبی و میدان نفتی ایران با عراق حاکی از آن است که ادامه این شرایط به ضرر ایران بوده و ایران در همه این بازیها نقش مغلوب را ایفا میکند. ایران باید یا با استفاده از روابط دیپلماتیک، دیپلماسی انرژی و مناسبات سیاسی، این کشورها را راضی به مذاکره بر روی این میادین کرده یا باید تولید خود را افزایش دهد تا طرف مقابل راضی به مذاکره برای همکاری شود. تا بتوان بر روی یک راهکار مشترک و مدیریت واحد به استخراج این میادین برای هر دو کشور پرداخته شود.
Iran has a lot of oil and gas reserves and resources, some of them are shared with neighboring countries. The existence of this number of common fields with neighboring countries doubles the importance of these fields for Iran.The unilateral and unsustainable exploitation of Qatar and Iraq from the South Pars gas field (as the world's largest gas field) and joint oil fields, respectively, and the lack of development of these fields by Iran for managerial reasons, as well as the imposition of economic sanctions by the West has had a lot of consequences for Iran's economic.In this paper, the importance of these fields and the challenges they face are examined using the theory of game and games of the prisoner riddle, the game of chickens and the game of deer hunting. The results of the game on the South Pars gas field and Iran's oil field with Iraq indicate that the continuation of these conditions is a detriment to Iran. Iran should use diplomatic negotiation to convince these countries to negotiate on these fields or should increase its production to persuade the other party to negotiate for cooperation.This negotiation is necessary to extract these fields with a single management and in an appropriate manner.
Machine summary:
بهره برداري يکجانبه و غير صيانتي قطر و عراق به ترتيب از ميدان گازي پارس جنوبي (به عنوان بزرگترين ميدان گازي جهان ) و ميادين نفتي مشترک و عدم توسعه اين ميادين از طرف ايران به دلايل مديريتي و همين طور تحميل تحريم هاي اقتصادي از جانب غرب زيان هاي زيادي را متوجه ايران کرده است .
در اين ميان نفت به دليل طيف وسيع استفاده از آن و گاز به جهت مزيت هاي فراواني که دارد جايگاه ويژه اي در بين انرژيهاي سوختي و فسيلي براي خود دست و پا کرده اند؛ اما بايد توجه داشت که اين مواهب داراي وجه و رويکرد جداگانه اي ميباشند و هرکدام ميتوانند به عنوان پاشنه آشيل عمل نموده و فرصت ها و تهديداتي را براي هر کشور به ارمغان آورد؛ بنابراين در کاربرد انرژي به عنوان يکي از ابزارها و مؤلفه هايي که متضمن امنيت ملي ميباشد، مهم است تا به هر وجه آن توجه کامل شود.
بياتي و همکاران (١٣٩٧) در مطالعه اي با عنوان همکاري ايران و قطر در برداشت از ذخاير مشترک گازي پارس جنوبي (گنبد شمالي ) با تأکيد بر نظريه بازي ها به بررسي اين ميدان پرداخته است .
جدول شماره (٦) مناقشه ايران و عراق بر روي ميادين مشترک نفت و گاز (بازي شکار گوزن ) (به تصویر صفحه رجوع شود) پس از حمله آمريکا به عراق در سال ٢٠٠٣، دولت تازه شکل گرفته عراق تصميم به افزايش توليد نفت خود گرفت و اين هدف را با اعطاي قرارداد قابل توجهي به شرکت هاي بزرگ نفتي جهان پيش برد.