Abstract:
کودتای سوم اسفند ماه 1299 نقطة عطفی در تاریخ ایران معاصر به شمار می رود و از
جهاتی نقطة آغازین تسریع توسعة کشور محسوب می گردد.این کودتا در شرایطی رخ
داد که ایران در وضعیت نابسامانی به سر می برد.شورش های داخلی و هرج و مرج
کشور را در بر گرفته بود،حکومت های خودمختار استقلال کشور را تهدید می کردند،
خطر اشاعه و نفوذ تفکرات کمونیستی متاثر از انقلاب روسیه سیاستمداران داخلی و
حتی بیگانگان(انگلیس) را که منافع خود را در خطر می دیدند نگران کرده بود.در این
دوران سیاست بریتانیا تخلیه نظامی ایران و ایجاد حکومت وابسته مقتدری بود که
بتواند استقلال کشور را در جهت تامین منافع آن کشور مهیا و دربرابر موج انقلابی
متاثر از روسیه مقاومت نماید. بدین ترتیب و با این مقدمات کودتایی در تاریخ سوم
اسفند ماه 1299 با طراحی و برنامه ریزی فرماندهان نظامی انگلیسی مقیم ایران و با
همکاری اعضای سفارت خانة بریتانیا در ایران روی داد که طی آن 3 2هزار قزاق به
فرماندهی رضاخان شبانه تهران را تصرف کرده و دولتی جدید و وابسته به انگلیس به
نخست وزیری طباطبایی تشکیل گردید
Machine summary:
بدين ترتيب و با اين مقدمات کودتايي در تاريخ سوم اسفند ماه ١٢٩٩با طراحي و برنامه ريزي فرماندهان نظامي انگليسي مقيم ايران و با همکاري اعضاي سفارت خانة بريتانيا در ايران روي داد که طي آن ٣ـ٢هزار قزاق به فرماندهي رضاخان شبانه تهران را تصرف کرده و دولتي جديد و وابسته به انگليس به نخست وزيري طباطبايي تشکيل گرديد.
اين کودتا با طرح و برنامه ريزي دولت انگلستان توسط فرماندهان نظامي انگليسي و همکاري سفارت خانة بريتانيا در ايران به وقوع پيوست که طي آن رضا خان عامل نظامي کودتا به فرماندهي فوجي از قواي قزاق در نيمه شب سوم اسفندماه ١٢٩٩ تهران را تصرف کرد و موفق به تثبيت اوضاع در داخل کشور گرديد.
بدين ترتيب ژنرال آيرونسايد با همراهي سرهنگ اسمايث در دشت قزوين از نيروهاي قزاق ديدن کردند و رضاخان به دليل هوش و جسارتي که در مقابل آيرونسايد به خرج داد ،فرد نظامي مورد توجه کودتا شد و به اين ترتيب و با کمک انگليس ها کودتاي سوم اسفند ١٢٩٩ به وقوع پيوست .
دولت بريتانيا مصمم به تخليه نظامي ايران بوده و بهترين گزينه براي اجراي اين منظور، وجود دولتي وابسته به بريتانيا بود تا هم کشور را از خطر انقلاب بلشويکي حفظ کند و هم تأمين کنندة منافع اين دولت در ايران باشد؛ به همين منظور دست به اقدام به کودتايي نظامي با رهبريت سياسي سيد ضياء و رهبريت نظامي رضاخان کردند و اين کودتا که مستقيما از طرف دولت بريتانيا به وسيله ژنرال آيرونسايد طرح شده بود و توسط فرماندهان نظامي اين کشور در ايران و با اطلاع و همکاري سفارت اين کشور در ايران اجرا شد .