Abstract:
وقف بهعنوان یک نهاد ملی- مذهبی با نیت خیرخواهانه، در صورت برنامهریزی و مدیریت عقلایی میتواند سرمایهای برای توسعه فضای اجتماعی و جغرافیایی باشد. در حقیقت، موقوفات عمدتا کالاهای سرمایهای اعم از پول، زمین و مستغلات است که در محاسبات انباشت سرمایه هر فضای جغرافیایی، میتواند نقش قابل توجهی داشته باشد. بر پایهی این رویکرد، در مقاله پیشرو تلاش گردیده تا به واکاوی توزیع جغرافیایی موقوفات استان در شهرستانهای منتخب پرداخته شود. این تحقیق با مطالعهی اسنادی انجام شده است. به منظور بازنمایی توزیع فضایی سرمایههای وقفی از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. در نهایت، از یافتهها میتوان نتیجه گرفت که نابرابری در توزیع و انباشت سرمایه وقف میان نواحی استان، وجود دارد. همچنین مدل تراکم و انباشت سرمایه وقفی در فضای جغرافیایی استان حاکی از الگوی قطبی است. بهعبارتی، میتوان قطب برخورداری از کالاهای سرمایهای وقفی را در مرکز استان با اختلاف زیاد مشاهده نمود. از اینرو، میتوان انتظار داشت که اثربخشی وقف در اقتصاد فضا و رفاه انسانی، دارای تفاوت معناداری بین مناطق باشد.
Dedication as a process of transferring assets with a benevolent intention if rational planning and management can be a capital for the development of social and geographical space. In fact, dedication is mainly capital goods, including money, land and real estate, which can play a significant role in the calculation of the capital accumulation of any geographical area. The present paper attempts to analyze the geographical distribution of dedication in selected Counties. This research has been done through documentary study. Geographic Information System (GIS) was used to represent the spatial distribution of duplicate capital. Finally, it can be concluded that there is inequality in the distribution and accumulation of capital dedication between regions. Also, the model of accumulation and accumulation of capital in the geographical area of the province indicates a "polar pattern". In other words, the pole of the capital goods can be seen in the center of the province with a great difference. Therefore, it can be expected that the effectiveness of dedication in the space economy and human welfare will have a significant difference between regions.
Machine summary:
تحلیل انباشت سرمایه وقف در نواحی خراسان جنوبی محمد حجیپور 1 جواد کریمیپور 2 گلسار حجیپور 3 فاطمه نعمتی 4 تاریخ پذیرش: 14/1/1399 سال چهاردهم، شماره دوم، زمستان 1398 تاریخ دریافت: 7/5/1399 شماره صفحه: 60-76 چکیده وقف بهعنوان یک نهاد ملی- مذهبی با نیت خیرخواهانه، در صورت برنامهریزی و مدیریت عقلایی میتواند سرمایهای برای توسعه فضای اجتماعی و جغرافیایی باشد.
جدول 1) فراوانی موقوفات شهرستانهای منتخب خراسان جنوبی در زمینه آموزشی- فرهنگی درصد, فراوانی, شهرستان 25/6, 4, بیرجند-درمیان 25/6, 4, خوسف 0, -, سربیشه 68/4, 3, قاینات 87/71, 46, طبس 95/10, 7, فردوس منبع: ادارههای اوقاف و امور خیریه شهرستانهای بیرجند، خوسف، سربیشه، قاینات، طبس و فردوس (به تصویر صفحه رجوع شود)شکل1) نقشه توزیع موقوفات آموزشی- فرهنگی در بین شهرستانهای منتخب خراسان جنوبی دوم، بررسی توزیع جغرافیایی سرمایه وقفی در زمینه اقتصادی- درآمدی بررسی موقوفات نشان میدهد که برخی در امور مرتبط با بخش کشاورزی، صنعت یا خدمات واگذار شده که به عنوان زمینه اقتصادی- درآمدی وقف میتوان از آن یاد کرد.
جدول4) فراوانی موقوفات شهرستانهای منتخب خراسان جنوبی در زمینه مسکونی – رفاهی درصد, فراوانی, شهرستان 33/57, 172, بیرجند-درمیان 69/3, 11, خوسف 66/0, 2, سربیشه 66/20, 62, قاینات 10, 30, طبس 66/7, 23, فردوس منبع: ادارههای اوقاف و امور خیریه شهرستانهای بیرجند، خوسف، سربیشه، قاینات، طبس و فردوس (به تصویر صفحه رجوع شود) شکل4) نقشه توزیع موقوفات برحسب کاربری مسکونی- رفاهی در بین شهرستانهای منتخب خراسان جنوبی در مجموع نیز وضعیت توزیع سرمایههای وقفی در نواحی منتخب استان خراسان جنوبی حاکی از این بوده است که شهرستانهای بیرجند و درمیان با اختصاص 31/39% سهم از کل موقوفات، در مرتبهی اول برخورداری قرار دارد.