Abstract:
بخش کشاورزی وابستگی شدیدی به پارامترهای اقلیمی دما و بارش دارد بنابراین با شدت و سرعت بیشتری نسبت به تغییرپذیرهای اقلیمی واکنش نشان میدهد. با این وجود مدیریت و بهینهسازی الگوی کشت سازگار با اقلیم منطقه، میتواند اثر گذاریهای سوء تغییر اقلیم بر رشد و عملکرد محصولات کشاورزی را کاهش دهد. در این پژوهش، اثر گذاریهای تغییر اقلیم بر عملکرد، سود ناخالص و الگوی کشت شهرستان گرگان بررسی شد. بدین منظور در آغاز با استفاده از ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎی رﮔﺮﺳﯿﻮﻧﯽ اﺛﺮ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی اقلیمی دﻣﺎ و ﺑﺎرش ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺤﺼﻮﻻت منتخب در دوره 1367-1396 بررسی شد. آنگاه با استفاده از مدل گردش عمومیHadGEM2تغییرپذیرهای اقلیم شهرستان گرگان برای دورههای آینده نزدیک (2021-2040)، آینده میانی (2051-2070) و آینده دور (2081-2100) پیشبینی شد. در پایان با به کارگیری رهیافت برنامهریزی ریاضی مثبت الگوی کشت منطقه شبیهسازی و اثر گذاریهای تغییر اقلیم بر الگوی کشت در دورههای یاد شده بررسی شد. نتایج نشان دادند که پارامترهای اقلیمی دما و بارش تاثیر معنیداری بر عملکرد محصولات منتخب دارد و همچنین با اعمال پیشبینی تغییرپذیریهای اقلیم در مدل الگوی کشت، سیبزمینی آبی با 0. 27 و 71. 7درصد افزایش، به ترتیب بیشترین افزایش در عملکرد و سطح زیر کشت را دارد. بیشترین کاهش در عملکرد با 0. 17 درصد کاهش مربوط به برنج دانه بلند مرغوب و بیشترین کاهش در سطح زیر کشت با 89. 1 درصد کاهش مربوط به محصول جو آبی میشود. همچنین سود ناخالص کشاورزان در هر سه دوره آینده نزدیک، آینده میانی و آینده دور افزایش پیدا میکند. در پایان میتوان با در نظر گرفتن اثر گذاریهای تغییر اقلیم و بهبود بهرهوری محصولات کشاورزی از اثر گذاریهای سوء این پدیده کاست.
Introduction: Considering that the agricultural sector is strongly dependent on climate parameters of temperature and precipitation, it reacts rapidly related to climate change. Farmers are not able to control the climatic conditions, but management and optimization of the cropping pattern according to the region's climate can reduce the effects of climate change on the yield of agricultural products. Materials and Method: In this research, the effects of climate change on the yield, gross margin and Cropping Pattern of Gorgan County were investigated. For this purpose, at first, by using the regression analysis, the effects of climate variables on temperature and annual precipitation on the yield of selected products during the period of 1367-1396 were investigated. Then, the climate change of the study area was predicted for the upcoming periods (2021-2040), the near future (2051-2070) and the far future (2081-2100) by General Circulation Model HadGEM2. in the end, the region's cultivated area was stimulated by the application of Positive Mathematical Programming (PMP) and the effects of climate change on the cultivated area in the mentioned periods were investigated. Results and discussion: The results showed that climate parameters such as temperature and precipitation have a significant effect on the yield of selected products. Also, by applying predictions of climate change in the cropping pattern model, Potato with 0.27 and 71.7 percent increase, the highest increase in yield and cultivated area respectively, and High-quality long-grain rice with 0.17 percent reduction have the highest decrease in yield and barley with 89.1 percent reduction have the highest decrease in the cultivated area. and the gross margins of farmers were increased in all three periods. Suggestion: As a result, it could be mentioned that consideration of the effects of climate change and improving the productivity of agricultural products, can decrease the negative effects of this event. JEL Classification: C22, C02, Q25, Q54
Machine summary:
نتایج نشان دادند که پارامترهای اقلیمی دما و بارش تاثیر معنیداری بر عملکرد محصولات منتخب دارد و همچنین با اعمال پیش بینی تغییرپذیری های اقلیم در مدل الگوی کشت ، سیب زمینی آبی با ٠.
نتایج اثبات کرد با تغییرپذیری های اقلیمی، عملکرد محصولات کشاورزی نیز تغییر خواهد کرد همچنین مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت نشان دهنده این موضوع بود که سود ناخالص کشاورزان نسبت به سال پایه ١.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل (١) موقیت جغرافیایی منطقه مورد بررسی شهرستان گرگان در این بررسی در آغاز به بررسی ارتباط متغیرهای اقلیمی دما و بارش و تاثیرگذاری های آن ها بر میانگین عملکرد محصولات زراعی شهرستان گرگان پرداخته شد، آنگاه تغییرپذیری های متغیرهای اقلیمی، با بهره گیری از داده های سناریوهای دوره (سری ) RCPS٢، موجود درگزارش پنجم (AR٥٣) که جدیدترین گزارش هیات بین دولی تغییر اقلیم میباشد، پیش بینی شد.
در مرحله بعد با استفاده از نتایج تغییرپذیری های اقلیمی پیش بینی شده و با کمک مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت ، اثرگذاری های سناریوهای تغییر اقلیم بر عملکرد، سود ناخالص و الگوی کشت شهرستان گرگان بررسی شد.
جدول (٤) تغییرپذیری های عملکرد و سود ناخالص بر مبنای تغییرپذیری های اقلیمی شهرستان گرگان Table (4) Changes in yield and gross margin under climate change in Gorgan county (به تصویر صفحه مراجعه شود) بنابر نتایج جدول (٤) سود ناخالص کشاورزان منطقه مورد بررسی در هر سه دوره زمانی مورد بررسی ٢١٠-٢٠٨١ ,٢٠٧٠-٢٠٥١ ,٢٠٤٠-٢٠٢١ و همچنین تحت هر سه سناریو اقلیمی سری RCP٨٥ ,RCP٤٥ ,RCP٢٦ افزایش پیدا میکند.